Koronavirüs (Covid-19) Algısının Online Alışverişe Etkisi

Abstract

İnsanlık; tarih boyunca birçok salgın hastalıkla karşılaşmıştır. Çin den çıktığı tahmin edilen veba salgını on dördüncü yüzyılda tahminen 200 milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur. Yirminci yüzyılın başında ortaya çıkan İspanyol gribinden de 40 ila 100 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. Yirminci yüzyılın sonunda ise Afrika da ortaya çıkan Hiv (Aids) tüm dünyaya yayılmış ve yine milyonlarca insanı hayattan koparmıştır. Yirmi birinci yüzyılda ise sars, influenza (H1N1), Escherichia coli salgını, Mers, Ebola, Zika ve son olarak ta tüm dünyayı etkisine alan koronavirüs (Covid-19) pandemisiyle karşı karşıya kalmış ve yine birçok insan bundan etkilenmiştir. Modern çağ insan için alışveriş yaşamında önemli yer tutan olgulardan biridir. Klasik anlamda mağaza mağaza dolaşıp alışveriş yapan tüketiciler internetin getirdiği faydalardan biri olan online alışverişi de tercih eder duruma gelmişlerdir. Online alışverişi bireylerin internete bağlı cihaz yardımıyla başka bir aracıya ihtiyaç duymadan çeşitli ürünleri ve hizmetleri anlık olarak satın aldıkları bir sistem olarak tanımlamak mümkündür. Araştırmanın temel amacı aralık ayında Çin Halk Cumhuriyetinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisinin oluşturduğu hastalık algısının, tüketicilerin online alışveriş niyeti ve davranışına yansımasını ölçmeye yöneliktir. Bu kapsamda Muş Alparslan Üniveritesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun 29/04/2020 tarih ve 20 nolu kararınca araştırma yapılması için etik kurul kararı alınmıştır. Koronavirüs algısını ölçmeye yönelik hastalık algısı ölçeği ile online alışveriş niyetini ölçmeye yönelik satın alma niyeti ölçeğinden oluşturulan anket hazırlanarak katılımcılara gönderilmiştir. Koronavirüs (covit-19) algısının online alışverişe olan etkisini ölçmeye yönelik regresyon analizi yapılmış ve hastalık algısının üç alt boyutunun online alışveriş niyetini ve bir alt boyutunun da online davranışı yordadığı tespit edilmiştir.

Humanity has experienced lots of pandemic throughout history. The plague pandemic which is thought be originated from China caused roughly 200 million people deaths in 14th century. It is assumed that from 40 to 100 million people died of Spanish flu which out broke at the beginning of 20th century. HIV (AIDS) which outbroke towards the end of 20th century in Africa and took the lives of millions of people. In 21st century, the world experienced SARS, influenza (H1N1), Escherichia coli pandemic, MERS, EBOLA, ZIKA and finally coronavirus (COVID-19) pandemic and again many people were influenced by these diseases. Modern age is an important phenomenon for human in the sense of shopping life. Consumer who were walking and shopping around in classic way came to prefer online shopping which is one of the advantages of internet. It is possible to define online shopping as a system where individuals can purchase various products and services transiently without any means but their devices connected to internet. The main aim of the study is to measure the reflection of disease perception caused by coronavirus pandemic which out broke in People’s Republic of China in December and spread through the world on online shopping intention and behaviour of consumers. In this context, an ethical decision was made to be made by the Scientific Research and Publication Board of Muş Alparslan University, dated 29/04/2020 and numbered 20. illness perception questionnaire which was prepared for coronavirus perception and purchase intention scale which was prepared to measure online shopping intention were sent to participants. Regression analysis was done in order to measure the effect of coronavirus (COVID-19) perception on online shopping and it was determined that three sub-dimensions of disease perception predict online shopping intention and one sub-dimension predicts online behaviour.