BİTKİSEL ÜRETİM FAALİYETLERİNİN YOĞUN YAPILDIĞI KIRSAL YERLEŞMELERDE KADIN EMEĞİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA: KIYIK KÖYÜ (MUŞ) ÖRNEĞİ

Abstract

Bu çalışmada, bitkisel üretim faaliyetlerinde kadın emeği irdelenmiştir. Kırsal kalkınmanın üretim kaynaklarından biri olan bitkisel üretim faaliyetleri, her dönemde önemli olmakla birlikte son zamanlarda daha da ön plana çıkmıştır. Bu faaliyetlerde kadınların ev işleriyle birlikte yoğun emek harcayarak üretimde yer almaları ve bunu sürdürmeleri önem arz etmektedir. Her ne kadar çalışma sahasında temel geçim kaynakları ve üretim alanları bitkisel üretim olsa da bitkisel ve hayvansal üretimin şartların mümkün olduğu ölçüde iç içe yapılması dikkat çekmektedir. Ancak burada hayvancılık faaliyetinin ticari amaçlı olmayıp daha çok ev ihtiyacı için yapılmakta olması ve üreticilerin hayvansal ürün maliyetlerini düşürmesi söz konusudur. Kırsal faaliyetlerde yoğun emek harcayan kadınların örgütlenmesindeki yetersizlik ve sosyal güvence oranındaki düşüklük, onların istihdamdaki görünürlüklerini de düşürmüştür. Bununla birlikte mülkiyetin, pazarlamanın ve para üzerindeki tasarrufun erkete olması sorun oluşturmaktadır. Bu durum, kırsal kalkınmanın önündeki temel sorunlar arasında yer almaktadır. Son dönemlerde kırsal alanlarda genç nüfusun şehirlere göç etmesi, bu faaliyetlerle uğraşanların yaş ortalamasının yükselmesine ve düşük eğitim seviyesine sahip kişilerin bu işleri yapmasına neden olmuştur. Genç nüfusun göç etmesi ve bitkisel üretimle uğraşmayı tercih etmemesi, kadınlar üzerindeki iş yoğunluğunu artırarak sorunun daha da büyümesine neden olmuştur. Çalışmanın yapıldığı Kıyık Köyü, Muş ilinde bitkisel üretim faaliyetlerinin en yoğun yapıldığı köyler arasındadır. Kıyık Köyü’nün hem geniş tarım arazilerine sahip olması hem de bu alanda yeterli su kaynaklarının bulunması, bitkisel üretimdeki potansiyelini de kadınların iş yükünü de arttırmıştır. Bu çalışmada, bitkisel üretim faaliyetlerinin yoğun olduğu köyde bitkisel faaliyetlerde aktif olarak çalışan on kadın çalışanla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği uygulanmıştır. Katılımcıların görüşleri, MAXQDA paket programıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre bitkisel üretim faaliyetlerinde kadın emeği ve kadın emeğinin görünürlüğü üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.