Menâr tefsiri özelinde çağdaş müfessirlerin nesh meselesine yaklaşımı

Abstract

Kur'ân-ı Kerim, İslâm'ın temel kaynağı olarak Müslümanların hayatını şekillendiren bir anayasa konumundadır. Bu sebeple, onun doğru anlaşılabilmesi için müfessirler tarafından çeşitli ilmi çalışmalar yürütülmüş ve 'Ulûmu'l-Kur'ân' ilimleri oluşturulmuştur. Bu ilimlerden biri olan nesh, önceki bir ilahi hükmün, sonraki bir ilahi hükümle kaldırılması anlamına gelir. Klasik dönemde müfessirler arasında Kur'ân âyetleri arasında neshin vuku bulduğuna dair genel bir kabul varken, Mutezile alimi Ebû Müslim el-İsfehânî bu görüşü eleştirmiştir. Çağdaş dönemde ise nesh meselesi farklı görüşler çerçevesinde yeniden tartışılmıştır. Çalışmamızda, özellikle Muhammed Abduh ve Reşid Rızâ'nın 'Menâr Tefsiri' özelinde neshe bakışı üzerinde durulmuş ve çağdaş müfessirlerin görüşleriyle karşılaştırılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde nesh kavramı, tarihsel gelişimi ve Ebû Müslim el-İsfehânî'nin görüşleri ele alınmıştır. İkinci bölümde çağdaş müfessirlerin nesh meselesine yaklaşımları incelenmiş, üçüncü bölümde ise Muhammed Abduh ve Reşid Rızâ'nın hayatları, düşünceleri ve Menâr Tefsirindeki nesh anlayışları değerlendirilmiştir. Sonuç olarak çalışmamız, nesh meselesinin klasik ve çağdaş dönemlerdeki yorumlarını karşılaştırarak, bu konunun İslâm düşüncesindeki dönüşümünü ortaya koymayı amaçlamaktadır.

The Quran is the fundamental source of Islam and is a constitution that shapes the lives of Muslims. For this reason, various scientific studies have been conducted by commentators in order to understand it correctly and the sciences of 'Ulûmu'l-Qur'ân' have been created. One of these sciences, naskh, means the removal of a previous divine decree by a later divine decree. While there was a general acceptance among commentators in the classical period that naskh occurred among the verses of the Quran, the Mu'tazila scholar Abu Muslim al-Isfahani criticized this view. In the contemporary period, the issue of naskh has been discussed again within the framework of different views. In our study, we have focused on the perspective of naskh, especially in the 'Tafsir of Manâr' of Muhammad Abduh and Rashid Rizâ, and compared it with the views of contemporary commentators. The study consists of three parts: In the first part, the concept of abrogation, its historical development and the views of Abu Muslim al-Isfahani are discussed. In the second part, the approaches of contemporary commentators to the issue of abrogation are examined, and in the third part, the lives, thoughts and understanding of abrogation in the Manar Commentary of Muhammad Abduh and Rashid Riza are evaluated. In conclusion, our study aims to reveal the transformation of this issue in Islamic thought by comparing the interpretations of the issue of abrogation in the classical and contemporary periods.