Nietzsche'de stoacılığın reddi: Amor Fati kavramının yeniden yorumlanışı

Abstract

Düşünce tarihinde alışılagelmiş düşünürlerin başında şüphesiz Nietzsche gelmektedir. Kendi düşüncelerini belli bir sistemde belirtmemiş olmasının yanında mevcut bütün sistematik düşüncelere de karşı çıkan Nietzsche'nin eleştirilerinin ilk odağı Sokrates'tir. Sokrates ile başlayan eleştirileri kendi döneminin düşünce yapısına kadar devam etmektedir. Kendisinden önce sadece Antik Yunan toplumuna sevgi ve hayranlık besleyen Nietzsche, sonrasında gelişen düşünceyi "Değerlerin değersizleşmesi" olarak yorumlamıştır. Yaşamdaki çürümenin ana hatları üzerinde duran Nietzsche'yi bu yüzden karamsar bir filozof olarak görmek oldukça yaygın olmasına rağmen yanlış bir düşüncedir. Çünkü kendisi, yaşamı seven ve daha yaşanılır bir hayat kurmanın formülü olarak Amor Fati ilkesini benimsemiştir. "Kader Sevgisi" anlamına gelen bu düşünce, Nietzsche'den önce Stoacılık felsefesinde aynı ad ile geçmese de yer bulmuştur. Felsefe tarihinde birçok filozofu etkileyen Stoacı öğretinin Nietzsche üzerindeki etkisi de su götüremez bir gerçektir. Fakat bu etki Nietzsche'yi bir Stoacı olarak görmenin aksine zaman içerisinde karşısında duran biri olarak görmemizi gerektirmektedir. Bu çalışmada amaç Nietzsche'nin düşünce serüveni ve özelinde Amor Fati kavramı ekseninde Stoacılığa karşı getirdiği eleştiriler ve onlardan farklı bir biçimde ele aldığı kader anlayışının serinlenmesidir. Anahtar Kelimeler: Nietzsche, Amor Fati, Stoacılık, Bengi Dönüş, Tanrı, Kader.

Nietzsche is undoubtedly the leading thinker in the history of thought. The first focus of Nietzsche's criticism is Socrates, who not only did not state her thoughts in a certain system, but also opposed all exisiting systematic thoughts. Her criticism, which started with Socrates, continue up to the mentality of her time. Nietzsche, who loved and andmired only the Ancicent Greek society before her interpredet the thought that developed after her "the devaluation of values." Although it is quite common to see Nietzsche as a pessimistic philosopher, who stands on the main lines of the decay in life, it is misconception. Because she has adopted the Amor Fati principle as the formula for establishing a life loving and more livable life. This idea, whic means "Love of Destiny" found a place in Stoic philisophy before Nietzsche, although it was not mentioned by the same name. The influence of the Stoic doctrine, which has influenced many philisophers in the history of philisophy, on Nietzsche is an undeniable fact. But this effect requires us to see Nietzsche as someone who stands against her in the time, rather than as a Stoic. The aim of this study is to present Nietzsche's journey of thought and in particular the criticisms she brought against Stoicism on the axis of the concepth of understading of destiny, which she dealt with in a different way. Keywords: Nietzsche, Amor Fati, Stoicism, Selfish Return, God, Fate.