TÜRKİSTAN’DA “VATAN” MÜDAFAACILARI: KORBAŞILAR HAREKETİ VE ENVER PAŞA

Abstract

Çarlık döneminden kalma Rusların geleneksel politikaları, Türkistan'daki Türklerin varlığına zarar veren bir düzlemde gelişmişti. Kazan, Kırım, Kazak, Hive, Hokand ve Buhara'da gerçekleşen Rus işgalleri, bu geleneksel Rus politikasının sonuçlarıdır. Türkler bu işgallere kayıtsız kalmadıklarından bu topraklar, istiklAl mücadelesinin merkezi haline geldi. Bu mücadele tarihî literatüre Basmacılar olarak girdi. Ancak bu adlandırma ve anlam dünyası mücadeleyi doğru bir şekilde açıklayamaz. Bu yüzden bu mücadeleye Korbaşılar hareketi olarak ifade etmek daha doğru olacaktır.Zira Sovyet yönetiminin Türkistan Türklüğü aleyhinde uyguladığı nüfus ve kolonizasyon politikaları, halkın Korbaşılar etrafında toplanmasına sebep olmuş ve hareket, geniş bir halk hareketi hüviyetine bürünmüştür. Bu hareket etrafında Türkistan'da önemli mücadeleler yaşanmış ve Türkistan Türklüğünün zihninde derin izler bırakmıştır. Enver Paşa'nın da bu mücadeleye dAhil olması mücadelenin anlamını bir kat daha güçlendirmiştir. Bu makalede, Korbaşılar Hareketi tanımlanacak, mücadelelerine değinilecek, Türkistan'da millî düşünceyi inşa etmedeki rolü ve Enver Paşa'nın buna katkısı irdelenecektir

Russia's traditional policies that are based upon Tsarism Era were harming the existence of Turks in Turkestan. Russian invasions of Kazan, Crimean, Kazakh, Khiva, Kokand and Bukhara were the direct results of these policies. However, Turks were not unconcerned with surrounding process and this made Turkestan the centre of the independence struggle. This struggle named as "Basmachi Movement" in historical literature. Since it does not express the idea behind this movement, a better phrase to name this struggle may be "Qorbashilar Movement”. As Soviet government's demographic and colonization policies towards Turkestan Turks made them gather against these policies, the movement gained the characteristics of a “grassroot movement” and very important events related to this struggle had occurred all of which had significant impacts on the national memory of Turkestan Turks. Also, Enver Pasha's involvement in the issue have strengthened its meaning. In this article, we will define Qorbashilar Movement mentioning independency struggle and clarify its role in the construction of Turkestan's national thought by examining Enver Pasha's contributions.