Anadolu Kirgizlarinin Kisi Adlari Sözlük Çalismasi

Abstract

Kisi adlari, ön kabulle olusmus ve toplumsal yaklasimlarla harmanlanmis bir ses-anlam örüntüsüne sahiptir. Bunlar yüzyillarin gelenek ve sosyal begeni çerçevesinin sinirlandirdigi imkânlarla günümüze ulasan dil-kültür unsurlarindandir. Bu yüzden kisi adlarinin, tabiat, inanç, sosyal ve fiziki çevre, insanî ve toplumsal iliskiler agi gibi birbirinden farkli unsurlarla kurulu baglari oldugu kabul edilebilir bir gerçekliktir. Önlenemez sosyal degisim ve gelisim karsisinda ad verme geleneginin idrak ettigi evrim izlerinin kisi adlari üzerinden takibi ve tespit edilmis anlamlarin kaydedilmesi önemlidir. Bu itibarla Anadolu Türkçesiyle Ulupamir Halkinin bagli oldugu Orta Asya Türk dilinin karsilikli tesirleri sonrasi kisi adi kapsamindaki yerel sözcüklerin içinde bulundugu hâl ve anlam bilgisine ulasma amaci dogrultusunda bir sözlük denemesi tasarlanmis; anlamla ilgili degisimleri yerinde belirleme maksadiyla saha kaynakli verilere öncelik taninmistir. Çalismadaki amaç Van-Ercis bölgesine yerlesmis Anadolu Kirgizlarina özgü kültürel mirasa, ad tasarruflari açisindan ulasabilmek ve kisi adlarinin ses-anlam özelliklerini sözlük boyutunda ele alabilmektir. Kelime-anlam çözümlemeleri üzerine kurgulanmis çalismada anket ve görüsme modeline dayali incelemeler ön görülmüs ve agirlikli olarak betimsel yaklasimlar tercih edilmistir. Bulgularin saptanmasinda rastlantisal seçme islemi ile olusturulan örnekleme grubu verileri kullanilmistir. Kisi adlandirmalarina tedahül etmis kültürel etkiler, sosyal yönlü pek çok disiplinin ilgi alanina uyumlu kaynak çesitliligi barindirmaktadir. Ad koymada kullanilan sözcüklerin anlamsal görünümlerine dikkat çekmek istenen bu yazida Türk onomastiginin degerlendirilmesine veri katkisi saglama amaci gözetilirken dil bilimiyle ilintili çalismalar yani sira sosyal arastirmalara da fayda sunabilme önemsenmistir.Names include a sound-meaning relation that is formed with presupposition and blended with social approaches. These are shaped or evolved according to each community’s own traditions and beliefs and they arrive to our age within the frames of hundreds years of traditions and social taste. It is important to follow the traces of evolving in the naming traditions through the person’s names that comes with the social change and developments and it also has importance to keep the records of the meanings of these names. In this respect we attempted to design a glossary to have the knowledge of state and meaning of the local words after the mutual effects of Anatolian Turkish and the Central Asian Turkic language, with which the people of Ulupamir have ties, to each other. In order to determine the loss of meaning and the changes in sound and meaning data that originates from the field is considered important. The aim of the study is to present the contemporary sound-meaning features of the person’s name as a glossary in order to reach to the cultural heritage of the Kyrgyz people from Van province Ercis region via naming traditions. The research is conducted with surveys and interviews and is mostly pursued with descriptive studies and the data used is maintained from the sample group formed by random choice.The cultural influences that are intertwined with the naming traditions contains rich sources that can be helpful for many social discipline. In this writing that draws attention to the semantics of the words that are used in naming the aim was to provide data for the evaluation of the Turkic onomastics and it was deemed important to contribute to the disciplines that are related to linguistics as well as contributing to the social researches.