Melayê Cızîrî DîvAnı’nda Aşık Tipi

Abstract

Eğeraşk yakıcı bir hal ise, şüphesiz bu hali en iyi tarif edecek olanlar da buhalin ateşinde yanıp kül olanlardır. Bu halin ateşinde kül olanları yaniAşıkları sözlüklerde birkaç cümlelik tarifler çerçevesinde okumak mümkündür.Fakat onların kendi dilinden kendilerini anlamaya çalışmak, bize Aşık olmadurumunun birkaç cümle ile tarif edilemeyecek kadar derin ve çok boyutluolduğunu göstermektedir. Aşığın tanımı için genel bir tanım cümlesinden ziyadeAşığın kendi dilinden farklı yönlerini, özelliklerini, yaşadıklarını,arzularını ve amaçlarını ayrıntılı bir biçimde anlatan sözlerini bir arayatoplayıp bu söylediklerinin tümü üzerinden Aşığı tanımaya çalışmak daha doğrugörünmektedir. Bu çalışmada 16. yüzyılın son yarısıyla 17. yüzyılın ilkyarısında yaşamış olan ünlü Kürt mutasavvıf şairi Şeyh Ahmed-i Cezerî veya halkarasında bilinen adıyla Melayê Cizîrî’nin DîvAnı’nda Aşık tipinin nasıl elealındığı, onun kendi tarifleri çerçevesinde incelenecektir.

Consideringlove as a burning state, no doubt that it will be best expressed by those ofwho have been burned to ashes within the fire of it. It is possible to findbrief definitions of these people, namely the lovers, in the dictionaries.However, attempts to read them in their authentic language show us that thestate of love is too profound and multidimensional to be expressed within a fewsentences. It seems that rather than suggesting an exclusive definition of the“lover”, gathering the parts which explain the different aspects,characteristics, experiences, desires and purposes of the concept withinlovers’ particular language at length and trying to understand the term overthe whole of these parts is more appropriate. In this study, the approach tolove, of the Kurdish poet Sheik Ahmed-i Cizîrî, or colloquially MelayêCizîrî,who lived between the second half of the 16th century and in the beginning ofthe 17th century, is analyzed in the frame of his own descriptions.