Akışkan Modern Dünyada Prekaryalaşma: Baumancı Bir Bakış

Abstract

Bauman’ın bakış açısıyla bir öze dönüşü ifade eden modernizmin katı formundan akışkan formuna geçiş süreci, neoliberal esnekleşme bağlamında modernizmin her aşamasına eşlik eden belirsizliği önemli ölçüde derinleştirmektedir. Günümüzde, hareket özgürlüğü olan ve sorumluluk üstlenmeyen küresel sermaye ile sorumluluğu bireysel olarak üstlenen yerel emeğin bağlarının zedelenmesi güvencesizliği telafisi güç bir boyuta taşımıştır. Zaman-mekan dönüşümünün belirleyici olduğu akışkan modern dünyada, prekaryalaşma olarak nitelendirdiğimiz bu güvencesizlik sorunsalı, çözülen aile ve cemaat ilişkileri ve devletin kamusal sorumluluktan uzak politikaları nedeniyle derinleşerek, kolektif dayanışma ilişkilerinin işlevsiz bir konuma gelmesine neden olmaktadır. Toplumsal olarak üretilen risklerin bireysel sorumluluk alanına sıkıştırılması toplumsal kırılganlıkları tetiklemekle birlikte yurttaşlık bilincinden uzaklaşılmasına sebebiyet vermektedir. Bauman’a göre, ötekinin sorumluluğu dikkate alınarak atılacak adımlar, ahlaki açıdan olgunlaşmış bir yurttaşlık bilincinin gelişiminde önemli bir paya sahip olacaktır. Bauman, temel gelir desteğinin, bir sosyal politika uygulaması olarak uygulanması yerine tüm toplumun refahı gözetilerek yurttaşlık temelli bir hak olarak benimsenmesinin kısmen de olsa kırılganlıkları telafi edebileceğini vurgulamaktadır.