Diyet Kalitesinin Belirlenmesinde Sıklıkla Kullanılan İndeksler: Geleneksel Derleme

Abstract

Diyet kalitesi; bireylerin beslenme alışkanlıklarının ve bazı has- talık risklerinin değerlendirilmesinde önemli bir kavram olarak yer al- makta ve genellikle bireyin beslenme örüntüsünün önerilere uygunluk düzeyini belirlemek için kullan ılmaktadır. Diyet kalitesi kavram ının evrensel bir tan ımı olmamasına rağmen besinlerin yeterlili ği, çeşitli- liği, ölçülü alımı ve besin gruplarının, enerji ve besin ögelerinin dengeli dağılımı olmak üzere 4 ana bile şenden oluştuğu konusunda genel bir fikir birliği bulunmaktadır. Bu bağlamda diyet kalitesinin değerlendi- rilebilmesi için birçok ülkede tüketilen besinler, besin ögeleri ve bes- lenme al ışkanlıklarının puanlamas ına dayanan çok say ıda indeks geliştirilmiştir. Ancak bu indekslerin diğer ülkelerde kullanılmak ama- cıyla uyarlanması durumunda o ülkenin beslenme rehberlerine uygun- luğunun sağlanması ve beslenme örüntüsünün yansıtılması konusunda yetersiz kaldığı durumlar söz konusudur. Bu nedenle uluslararas ı dü- zeyde ortak kullanım için geliştirilmiş indeksler bulunmaktadır. Bu in- dekslerden ulusal olarak geli ştirilen ancak uluslararas ı düzeyde kullanılan Akdeniz Diyet Kalite İndeksi ve Sağlıklı Yeme İndeksi gibi indekslerin yanı sıra uluslararası düzeyde geliştirilen Uluslararası Diyet Kalite İndeksi, Küresel Diyet Kalite Skoru, Prime Diyet Kalite Skoru, Yeterli Besin Ögesi Al ım Olas ılığı Skoru, Kad ınlar için Minimum Diyet Çeşitliliği, Hipertansiyonun Önlenmesi için Diyet Yakla şımları Diyet İndeksi, Sağlıklı Gezegen Diyet İndeksi ve Uluslararas ı Diyet- Sağlık İndeksi gibi indeksler bulunmaktadır. Bu derlemede, erişkin bi- reylerde uluslararas ı düzeyde yayg ın olarak kullan ılan diyet kalite indekslerinin incelenmesi ve diyet kalitesini de ğerlendirmeye yönelik yapılacak çalışmalara yol gösterilmesi amaçlanmıştır.