Rê û rêbazên nivîsandina nûçeyên Kurdî

Abstract

Diğer bilim dallarına göre daha genç olan, buna mukabil hayatın her alanında hem ticari, hem teknolojik hem de sermaye ve yetişmiş eleman açısından en pahalı sektörler arasında yer alan habercilik üzerindeki çalışmalar gelişerek devam etmektedir. Teknolojinin gelişmesi, kitle iletişim araçlarının başdöndürücü hızı ve dönüşümü haber alma ve bunu kitlelere aktarma sürecini de doğrudan etkilemektedir. Bu hız ve rekabet koşulları içerisinde haberin doğru yazımı ve mesleki kriterlere uyumu da son derece önemlidir. Bugün Türkiye, Irak, İran, Suriye başta olmak üzere gelişen siyasi olaylara bağlı olarak Kürtçe, hayatın her alanına girmekte ve bu akış en hızlı şekilde medya kanalıyla sağlanmaktadır. Son yıllarda Kürtlerin yaşadığı coğrafyalarda ana dillerinde televizyon ve gazete çıkarması ve medya alanına ağırlık vermesi Kürtçe habercilik üzerine yapılan çalışmaları daha da önemli hale getirmektedir. Gazetecilik, habercilik ve medya üzerinde Kürtçe yapılan çalışmaların sayısı çok az olsa da, sektörün hem Kürtler içinde hem de uluslararası alandaki pazarda kendine bir yer edinme sürecine girmesi, doğal olarak bu alanda yapılacak araştırmaları da etkileyecektir. Bu çalışmada da Kürtçenin Kurmanci Lehçesi ile yapılan haberciliğin bilimsel kriterlere uyumunun sağlanması ve belli bir standarta oturtulması açısından kavramsal düzeyde haber ve haber yazım teknikleri incelenmiştir. İletişim, iletişim çeşitleri, gazete ve gazeteci tanımı, içeriğine göre haber çeşitleri, haber başlık çeşitleri, haber yazım teknikleri, haber toplama süreci gibi temel başlıklar altında Kürtçe haber yazım ve teknikleri ele alınmıştır. Örneklerle doğru haber yazma kurallarının anlatıldığı bu çalışmada çeşitli basın yayın kuruluşlarından aktarılan haberler de analiz edilmiştir

Journalism is one of the most expensive sectors in terms of its commercial and technological aspects, and the capital and trained employees it needs. Although it is younger when compared to other scientific branches, journalism sees numerous studies worldwide. Advancement of technology and amazing speed of mass media directly influence news taking process and conveying the information to public. It is also important to write a proper news report and abide by occupational standards in an environment where speed and competition are highlighted. Today, Kurdish language has become part of life, based on political developments in countries such as Turkey, Iraq, Iran and Syria, and has profoundly been used in media. In recent years, Kurds have opened TV channels and published newspapers in their language, which make researches on journalism in Kurdish language more important. There are few Kurdish researches on journalism, reporting and media, but the sector will enter into a process of acquiring a place in the market within the Kurds and international arena, and it will naturally affect the researches that will be carried out in this field. In this research, news and news writing techniques are studied at a conceptual level to ensure compliance of journalism in Kurdish language's Kurmanji dialect with scientific criteria and to put it in a particular standard. Kurdish news writing and techniques are covered under main titles such as communication, types of communication, definition of newspaper and journalist, types of news according to content, news title types, news writing techniques, and news gathering process. In this study, which explains the rules of writing the proper news with examples, news from various media has also been analyzed.