Kargışların (Beddualar/Kötü Dilekler) "Dikotomi", "Anti-yapı", "Hedef-yapı" ve "Araçsal Sebep" Kavramları Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Curses (imprecations/bad wishes) is one of the most vivid anonymous elements of folk literature in which the value structure of the culture to which it belongs can be read. The means of reaction to the existing structure or to a person is a clear expression of the feelings and thoughts at the point of her falling down. The person who has nothing to do in the face of an injustice by using an undesirable situation, uses curses as a way out of such situations as sadness, anger, despair. As a functional means of culture, the people of the nation are often referring to curses, in terms of the symbolic power of expression and the cultural values that it accommodates. In this study, firstly curses were considered in terms of “dichotomy” because they contain two opposite elements in integrity. Next, curses were examined in terms of “counterstructure” in terms of balancing and arranging social structure. After, were examined in terms of “instrumental cause” because of its spread among individuals. Finally, curses were considered in terms of "target-structure” due to its target elements. Thus, in a wide sample, it is aimed to enter the world of meaning of curses in terms of structure. Common curses in everyday language; Within the framework of these concepts, it was evaluated through a wide sample of curses, so that curses were intended to enter the world of meaning by structure.

Kargışlar (beddualar/kötü dilekler) ait olduğu kültürün değer yapısının okunabileceği halk edebiyatının oldukça canlı anonim türlerindendir. Var olan yapıya veya kişiye, gruba ve eyleme karşı tepki aracı, onun kötü duruma düşme noktasında duygu ve düşüncelerin net ifadesidir. İstenmeyen bir duruma düşerek haksızlık karşısında yapacak bir şeyi olmayan kişi, içinde bulunduğu üzüntü, kızgınlık, çaresizlik gibi durumlardan çıkış yolu olarak kargışları kullanır. İşlevsel bir kültür aracı olarak kargışlar sahip olduğu sembolik anlatım gücü ve barındığı kültürel değerler itibariyle bugün de Türk kültürü ve toplumsal yapısı içinde her bir ferdin başvurduğu edebiyat ürünlerindendir. Bu çalışmada, kargışlar; öncelikle iki karşıt unsuru barındırması ve uyandırması sebebiyle “dikotomi”, ardından sosyal yapının dengelenmesi ve düzenlenmesini sağlaması açısından “anti-yapı”, bireyler arasında yayılması sebebiyle "araçsal sebep" ve son olarak hedef aldığı unsurlar bakımından "hedef-yapı" kavramları açısından ele alınmıştır. Günlük dilde sıkça kullanılan kargışlar; söz konusu kavramlar çerçevesinde, geniş bir kargış örneklemi üzerinden değerlendirilmiş, böylece yapı itibariyle kargışların anlam dünyasına girilmesi amaçlanmıştır.