Ortaçağ'da Ulemânın İktidara Karşı Kullandığı Dil/Üslûb Örneği: Abdü'l-Kayyûm, "İmam Gazzâlî'nin Mektupları” Adlı Eserinin Değerlendirmesi

Abstract

İmamGazzâlî’nin Selçuklu hükümdarlarına, vezirlerine, veliahtlarına ve zamanınınilim insanlarına hitâben yazdığı mektupların toplandığı eser olan Abdü’l-Kayyûmtarafından hazırlanan İmam Gazzâlî’nin Mektupları, ortaçağda ulemânın iktidarahitâben kullandığı dil ve üslûbu anlatması bakımından mühimdir. Eserde iktidaragönderilen mektuplarda, gününün yenileyicisi olan ve zâlimlere boyun eğmeyireddeden tam bir şuur yansıtılmaktadır. Bu mektuplar aynı zamanda, çağınınolaylarını yansıtması bakımından da ilgi çekicidir. Gazzâlî’yi, Selçukluhükümdarlarını, yetkililerini, kayırma, taraf tutma, adaletsizlik ve rüşvetgibi, o dönemde toplumun temel hastalıkları konusunda ikâz ettiği üslûbuincelendiği vakit bu mektuplara ilgi daha da artmaktadır. Tavsiyelerinisunarken âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerifler çerçevesinde hareket etmiştir. Buçalışmada, iktidara karşı kullanılacak dile örnek teşkil etmesi açısındanAbdü’l-Kayyûm’un “İmam Gazzâlî’nin Mektupları” adlı bu eserinin uslûbîdeğerlendirmesi yapılmıştır.

Imam Gazzâlî's Letters of Imam Gazzâlî written by Abd al-Kayyûm, the work of Imam Gazzâlî's writings written to the Seljuk rulers, viziers, crown prince, and the scholarsof time, are important in terms of the language and style used in the MiddleAges by the ruler. The letter in the work reflects a complete consciousness ofrefusing to bow to the zâlims, who are the renewers of the day. At the sametime, these letters are also interesting in terms of reflecting the events ofthe time. Gazzâlî, Seljuk rulers, officials, such as favoritism, sides, injustice and bribery, at that time in the style of the basic diseases ofsociety at that time when examined the interest in these letters is growingmore and more interest. While presenting his recommendations, he has benefitedmuch from verses and hadiths. In this declaration to be prepared by my person, the evaluation of the article named "Imam Gazzâlî's Letters" by Abdal-Kayyûm will be made in terms of constituting an example to the language tobe used against power.