Merkezi ve Doğu Avrupa Geçiş ekonomilerinde enflasyonun parasal belirleyicileri: Dinamik panel veri analizi

Abstract

Öz: Fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hızlı bir şekilde yükselmesini ifade eden enflasyon, ekonomilerde çözülmesi gereken öncelikli bir problem olarak ortaya çıkmaktadır. Ekonominin içinde bulunduğu şartlara göre talep ya da maliyet kökenine dayanabilmektedir. Bu problemin etkili ve kalıcı çözümü için nedenlerinin bilinmesi, politika karar alıcılarının yürütecekleri politikaları belirlemeleri ve araç seçimleri açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Avrupa Birliği üyesi Merkezi ve Doğu Avrupa (MDA) geçiş ekonomilerinde enflasyonun parasal belirleyicilerinin incelenmesidir. Bu amaçla, 1995 ve 2012 dönemi itibariyle, Bulgaristan, Slovenya, Slovakya, Estonya, Litvanya, Letonya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Romanya ekonomilerinde reel faiz oranı, mevduat faiz oranı, kredi faiz oranı, ücret artış oranı, para arzı ve döviz kuru değişkenlerinin enflasyon değişkeni üzerindeki etkileri dinamik panel veri tekniğiyle test edilmiştir. Çalışmada, MDA ekonomileri geneli için enflasyon oranı üzerinde kredi faiz oranı ile para arzı değişkenlerinin belirleyici rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Abstract: Inflation which indicates a quick and continous increase in the aggregate price level has emerged in economies as a priority problem to be solved. Inflation can stem from demand or cost origin based on the conditions of the economies. Understanding the causes of this problem, which is fundamental for an effective and a permanent solution, is vitally important in terms of policy decision-makers to carry out policies and selecting policy tools. The present study aims at investigating the monetary determinants of inflation in Central and Eastern European (MDA) transition economies. In this regard, the study tested the effects of variables such as the real interest rate, deposit rate, lending rate, wage growth rate, money supply and exchange rate on inflation in the transitional economies of Bulgaria, Slovenia, Estonia, Lithuania, Latvia, Poland, Czech Republic, Hungary and Romania in the 1995:01-2012:12 period by using dynamic panel data analysis. It was concluded in study that lending rate and money supply played a decisive role on inflation rate in most of the MDA economies.