National Geographic Türkiye Dergisinde Yayımlanan "Kadın Semazenler” Adlı Dosyada Gelenek-Modernite Karşıtlığının Sunumu

Abstract

The purpose of this study, through the assertion that the National Geographic Magazine perceive the world with an American ideological perspective and that the presentation of the Third World Countries is made within this perspective as stated in Catherine A. Lutzand Jane L. Collins’ collaborative work titled as “Reading National Geographic”, to review the modernity-tradition dichotomy of the modernization process of Turkey via the photographs and texts covered in this magazine and trace this point of view. The article that is analyzed within this context, written by Oya Ayman and whose subject is the women who perform the Mevlevi "sema ritual", published in National Geographic Turkey magazine April 2004 issue, is reviewed with a phenomenological assessment using the concepts of tradition, modernity and orientalism. The above-mentioned subject is discussed on the scale of "tradition and modernity" topics. This discussion is based on the "tradition-modernity" and "East-West" dichotomies. How the "religion" phenomenon and the cultural elements created by this phenomenon are perceived and presented by National Geographic magazine is discussed. This study reviews the approach of the magazine to these topics critically as well as it analyzes this approach considering its relation with the hegemonic ideology, and discusses the perspective of the Western World to the East, Islam and Islamic traditions within the "orientalism" framework, which leads to the questioning of the role and the effectiveness of the National Geographic Magazine

Bu çalışmanın amacı, Catherine A. Lutz ve Jane L. Collins’in National Geographic’i Doğru Okumak (1993) adlı eserinde, National Geoprahic dergisinin dünyayı Amerikan ideolojisinin bakış açısıyla değerlendirdiği ve üçüncü dünya ülkelerinin sunumunun bu perspektifle yapıldığı iddiasından hareketle, Türkiye’nin modernleşme sürecinde modernite- gelenek karşıtlığını, dergide yayımlanan fotoğraflar ve metinler üzerinden değerlendirmek ve bu bakış açısının izini sürmektir. Bu bağlamda incelenecek olan National Geographic Türkiye dergisinin Nisan 2004 sayısında işlenen Mevlevi “sema ritüelini” icra eden kadınları konu alan, Oya Ayman’ın kaleme aldığı “Kadın Semazenler” makalesi gelenek, modernite ve oryantalizm kavramları kullanılarak göstergebilimsel bir değerlendirme ile ele alınacaktır. Belirlenen konu “gelenek ve modernite” konuları düzleminde tartışılmaktadır. Bu tartışmanın temelini, “gelenek-modernite” ve “Doğu-Batı” karşıtlıkları oluşturmaktadır. Din olgusu ve bu olgunun yarattığı kültürel öğelerin National Geographic dergisi tarafından nasıl görüldüğü ve nasıl sunulduğu tartışılmaktadır. Çalışmada, derginin bu konulardaki yaklaşımı eleştirel bir bakış açısıyla ele alınarak hegemonik ideolojisiyle ilişkisi irdelenmekte ve Batı dünyasının Doğu’ya, İslam’a ve İslami geleneklere yaklaşımı “oryantalizm” çerçevesinde değerlendirilerek National Geographic dergisinin bu konulardaki rolü ve etkinliği sorgulanmaktadır.