Samsatlı Lukianos’un Gerçek Bir Öykü’sünün Feminist Bir Yorumu

Abstract

Samsatlı Lukianos, M.S. ikinci yüzyılda yaşamış bir hicivci ve retorikçidir. Kendisi, bildiğimiz en erken bilim kurgu romanı olan Gerçek Bir Öykü’nün yazarıdır. Bu hikayede Lukianos Ay’a yolculuk yapmakta, Aylılar ile Güneşliler arasında yapılan savaşa katılmaktadır. Bu hikayeyi bizim açımızdan ilginç kılan ise, Lukianos’un Aylılar arasında dişi cins olmadığını ve çocukları erkeklerin doğurduğunu söylemesidir. Morena Deriu’nun da haklı olarak ifade ettiği üzere bu durum, o dönemde kadının kamusal alandan dışlanmasının bir hicvi olarak görülebilir. Lukianos, erkeklerin kendi çocuklarını doğurması fikrini Yunan söylencelerinden almıştır. Deriu, Lukianos’un Ay’da kadın yok ve Aylı erkekler doğum yapar demesiyle, tanrıların doğum yapmasını alaya aldığını ileri sürer. Fakat şu unutulmamalıdır ki, söylencelerde tanrıların doğum yapmaları, çocuk üzerinde mutlak hak sahibinin ve de çocuğun gerçek ebeveyninin kadın değil erkek olduğunu meşrulaştırma girişimleriydi. Bu makalede, Deriu’nun iddialarına ilave olarak, Aylı erkeklerin çocuk doğurabildiklerini söylemekle Lukianos’un, kendini çocuğun tek ve gerçek ebeveyni olarak gören erkeğin meydana getirdiği düzeni eleştirdiğini ileri süreceğim. Lukianos’un, Gerçek Bir Öykü adlı eserinde Eleusis gizemleri ile ilgili kullandığı olgular ile Aristofanes’in Kuşlar adlı komedyasına yaptığı gönderme de, bu iddiayı destekleyici olarak ele alınacaktır.