Selçuklu kaynaklarına göre büyük Selçuklu Sultanlarının tasvirleri

Abstract

Bu çalışmada, Türk devletlerinden birisi olan Büyük Selçuklu Devleti'nin Sultanları ele alınarak konu edilmiştir. Türk-İslam Devletleri içerisinde yer edinmiş olan Büyük Selçuklu Devleti'ni yöneten toplamda altı hükümdarın varlığından bahsedebiliriz. Bu çalışmadaki amacımız; Büyük Selçuklu Sultanlarının fiziksel ve psikolojik özelliklerini, yaşadıkları olaylar karşısındaki davranış ve tutumlarını, hükümdarlık yaptıkları süre içerisindeki başlarından geçen önemli olayların kendilerinde oluşturduğu etkileri, yaşadıkları duyguları, neler hissettiklerini ve tüm bunların şahsiyetlerine etkisini ve doğal olarak oluşan 'Sultan' portresini, Selçuklu anakaynaklarının arasından tespit ederek derli toplu bir şekilde bir araya getirerek sultanlara ait birer tasvir oluşturmak, onların her birinin kişilik özelliklerine daha kolay ulaşılmasını sağlayarak hükümdarların daha derinlemesine tanınmasına yardımcı olmak. Bu amaca yönelik olarak birinci elden kaynaklar içerisinde Türkçe olanları başta olmak üzere, ansiklopedi maddeleri, araştırma eserler, makale ve tez çalışmaları gibi konuyla alakalı ulaşabileceğimiz eserlerin tamamına ulaşma gayreti göstererek gerek siyasi gerek ekonomik gerek bilimsel gerek dini ve kültürel hemen hemen her alandaki 'sultan şahsiyetleriyle' ilgili bilgi ve anekdotları kronolojik bir şekilde inceleyerek ve düzenleyerek çalışmamıza aktarmaya çalıştık. Elde ettiğimiz bilgiler ışığında ortaya çıkan metnimizin temelinde her sultanın yaşadığı çağa ait bir şekilde varolduğu, hükümdarlık yaptığı çağın ve karşılaştığı olayların çerçevesinde idarecilik yapabildiği, icraatlarının bir sonucu olarak da şahsiyetlerinin çağlarını aştıklarını ifade edebiliriz.In this study, the Sultans of the Great Seljuk State, one of the Turkish states, were discussed. We can talk about the existence of six rulers in total who ruled the Great Seljuk State, which took its place in the Turkish-Islamıc States. Our aim in this study; to create a description of the sultans by bringing them together in a tidy way by determining The physical ans psychological characteristics of the Great Seljuk Sultans, their behaviors and attitudes towards the events they experienced, the effects of the important events they experienced during their reign, the emotions they experienced, what they felt and the effect of all these on their personalities and the naturally formed 'Sultan' portrait among the main sources of the Seljuks, to help the rulers to be known more deeply by making it easier to reach the personality traits of each of them. For this purpose, by trying to reach all the works that we can reach related to the subject, such as encyclopedia articles, research works, articles and thesis studies, especially the Turkish ones among the first-hand sources, and with the 'sultan personalities' in almost every field, such as political, economic, religious, cultural and scientific. We tried to transfer the relevant information and anecdotes to our study by examining and arranging them in a chronological way. On the basis of our text, which emerged in the light of the information we have obtained, we can state that each sultan existed in a way belonging to the age in which he lived, was able to acts as an administrator within the framework of the era he ruled and the events he encountered, and as a result of his actions, his personalities exceeded their ages.