ZAZA ETNİK MEDYASININ KİMLİK İNŞA SÜREÇLERİNDEKİ ROLÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Bu çalışma, Zaza etnik medyasının Zaza kimliğinin inşa süreçlerindeki rolünü incelemektedir. Çalışmanın temel araştırma sorusu, “Zaza etnik medyası, temsiliyet, dil ve etkileşim bağlamlarında Zaza kimliğinin inşa süreçlerinde nasıl bir rol oynamaktadır?” şeklinde belirlenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi çerçevesinde yürütülmüş; veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme kullanılmıştır. Haziran 2020 ile Ağustos 2024 tarihleri arasında, Bingöl-Solhan, Diyarbakır-Lice ve Tunceli-Nazımiye’de gerçekleştirilen saha çalışması kapsamında, Zazaca içerik üreten medya çalışanları ve medya tüketicileriyle toplam 20 görüşme yapılmış; elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, etnik medyanın üç temel işlev üstlendiğini ortaya koymaktadır. Birincisi, ana akım medyanın eksik veya çarpıtılmış anlatılarına karşı alternatif bir söylem geliştirerek Zaza kimliğinin korunmasına katkı sağlamaktadır. İkincisi, Zazacanın kamusal alandaki görünürlüğünü artırarak, dilin yalnızca bir iletişim aracı olmanın ötesinde, kimlik inşasında merkezi bir unsur haline gelmesini desteklemektedir. Üçüncüsü, içerik üreticileri ile tüketicileri arasındaki etkileşimi güçlendirerek topluluk içi iletişimi ve aidiyet hissini pekiştirmektedir. Çalışma, Türkiye’de etnik medya ve kimlik ilişkisine dair literatürde Zazalar özelinde yapılan ilk araştırmalardan biri olması açısından önem taşımaktadır. Zaza kimliğinin medya aracılığıyla nasıl şekillendiğini ve sürdürüldüğünü ortaya koyarak, etnik medya alanındaki akademik tartışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır.