Osmanlı mizah basınında bir muhalefet örneği: Karagöz gazetesi

Abstract

Karagöz gazetesi II. Meşrutiyet'in ilan edilmesinin akabinde 10 Ağustos 1908 yılında: "Şimdilik pazartesi ve pencşenbe günleri neşr olunur musavver eğlence gazetesidir" kaydı ile yayın hayıtına başlamıştır. Gazete dönemin en önemli entelektüel şahsiyetlerinden biri olan Ali Fuad Bey tarafından çıkarılmıştır. Karagöz gazetesi kırk yılı aşan bir yayın hayatıyla Türk Mizah Basınının en uzun ömürlü gazetelerinden biri olmuş, Osmanlı Devleti'nin son demlerine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ilk yıllarına tanıklık etmiştir. I. Dünya Savaşı, Millî Mücadele Dönemi ve II. Dünya Savaşı gibi tarihi vakıaların vuku bulması esnasında yayın hayatını sürdürmüştür. Gazetede yayınlanan yazılarda ve çizilen karikatürlerde, iktidar mizahi bir dil ile sosyal, siyasal ve iktisadi politikaları açısından eleştirilmiştir. Karagöz gazetesi Osmanlı Devleti'nin siyasî bir buhran içine girdiği II. Meşrutiyet döneminde II. Abdülhamid'e karşı doğrudan saf almış, İttihad ve Terakki Cemiyeti'ni desteklemiştir. Abdülhamid tahtan indirilmeden önce gazete yayınladığı şiirler ile Abdülhamid'in tahttan indirilmesi için orduya çağrıda bulunmuştur. Karagöz'de yayınlanan yazılarda Abdülhamid'in tahttan indirilmesi bayram olarak görülmüştür. II. Meşrutiyet yıllarında da uzunca bir süre II. Abdülhamid aleyhinde yayınlar devam etmiştir. Anahtar Kelimeler: Mizah Basını, Muhalefet, Karagöz Gazetesi.The first version of Karagöz newspaper was published with "For now, it is published on Mondays and Pancşenbe, it is a musaavver entertainment newspaper" by following II. proclamation of the Constitutional Monarchy, on 10 August 1908. The newspaper was published by Ali Fuad Bey who is one of the most important intellectual figures of the period. Karagöz newspaper has become one of the longest-lasting newspapers of the Turkish Humor Press, with a publishing life of more than forty years, it witnessed the last moments of the Ottoman Empire and the first years of the Republic of Turkey. It continued its publication during the occurrence of historical events such as World War I, the National Struggle Period, and World War II. The government was criticized in humorous language in terms of its social, political, and economic policies in the articles published and cartoons drawn in the newspaper. Karagöz newspaper took a direct line against Abdülhamid when the Ottoman Empire entered into a political crisis during Constitutional Monarchy II, the newspaper supported the Committee of Union and Progress. The newspaper called for the army to dethrone Abdulhamid with the published version of the poems. The dethronement of Abdülhamid was seen as a feast in the published version of Karagöz. Publications against Abdulhamid continued for a long time during II. Constitutional Period. Keywords: Humor Press, Karagöz Newspaper, Opposition.