Manastırlı Mehmed Rifat Bey’in Cevâhir-i Çihâr Yâr ve Emsâl-i Kibâr Adlı Tercümesinde İlk Üç Halifeye Ait Hikmetli Sözler

Abstract

Manastırlı Mehmed Rifat (ö. 1325/1907) tarafından kaleme alınan Cevâhir-i Çihâr Yâr ve Emsâl-i Kibâr adlı eser, dört halifeye ait muhtelif sayıda veciz söz ihtiva etmektedir. Eser, Reşîdüddîn Vatvat’ın (ö. 578/1182) Tuhfetü’s-sıddîk ile’s-sıddîk min kelâmi Ebî Bekr es-Sıddîk, Efdalü’l-hitâb min Kelâmi Ömer bin el-Hattâb, Ünsü’l-lefhân min Kelâmi Osmân bin Affân, Matlûbu Külli Tâlib min Kelâmi Emîri’l-mü’minîn Alî bin Ebî Tâlib, adlı eserlerinin ya da genel isimlendirme ile Şerh-i Sad Kelime-i Çehâr Yâr-i Güzîn’inin bir tercümesi olduğu yazar tarafından mukaddime bölümünde ifade edilmiştir. İki Mukaddime, dört halifeye ait vecizeler ve son olarak Arapça atasözü tercümeleri olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Hz. Ebubekir’e ait 55, ikinci bölümde Hz. Ömer’e ait 70, üçüncü bölümde Hz. Osman’a ait 40, dördüncü bölümde Hz. Ali’ye ait 74 söz ile beşinci ve son bölümde 129 adet atasözü bulunmaktadır. Eser, kızı Ganimet Hanım tarafından Hazine-i Hikemiyât adlı serinin ilk eseri olarak Rifat Bey’in vefatından sonra Halep’te basılmıştır. Eserin Hz. Ali’ye ait vecizeleri daha önce akademik olarak değerlendirilmeye tabi tutulduğundan, bu çalışma Rifat Bey’in söz konusu eserindeki sadece ilk üç halifeye ait vecizeleri inceleyerek literatüre kazandırmayı hedeflemektedir.