Bazı şekerpancarı çeşitlerinin Muş ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin araştırılması

Abstract

Bitkisel üretimde, lokasyona uygun çeşitlerin belirlenmesi ve en iyi performansı gösteren çeşitlerin seçilmesi en öncelikli konuların başında gelmektedir. Muş ili şekerpancarı üretimi ve yeni çeşitlerinin performanslarının değerlendirilmesi açısından önemli potansiyele sahiptir bir lokasyondur. Bu amaçla, bu araştırma 2022 yılında Muş ekolojik koşullarında 18 çeşidi Türkiye'de ve 2 adedi de yurtdışı tescilli olmak üzere 20 adet şekerpancarı çeşidi ile Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre yürütülmüştür. Araştırmada çeşitlere ait verim ve kalite parametreleri incelenmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre, incelenen tüm özellikler bakımından çeşitler arasında istatistiksel olarak 1% düzeyinde önemli farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen ortalama verilere göre; çatallanma oranı (%) 5.4-17.8, yaprak verimi 13.54-24.28 t ha-1, kök verimi 73.42-93.57 t ha-1, biyolojik verimi 90.29-118.26 t ha-1, arıtılmış şeker varlığı (%) 16.1-18.9, briks oranı % 19.4-23.4, polar oranı %16.8-20.1, bitki özsuyu (usare) safiyeti % 82,39- 88.10, ?-amino N (mg 100g pancar-1) oranı 0.0405-0.0498 ve kül oranı (%) ise 2.49-3.35 arasında değişim göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre kök verimi özelliği açısından, Bernanche, Smilodon, Garrot, Chevalier, Taurus, Kuno ve Molly çeşitleri ve Polar oranı özelliği açısından, Orthega KWS, Cicogne, Exotique, Garrot, Terranova KWS, Emirata, Chevalier, Premmio, Tuna, Kuno ve MA4071 çeşitleri ön plana çıkmıştır. İncelenen tüm özelliklerin ortalama verileri birlikte değerlendirildiğinde, Terranova KWS, Emirata ve Taurus çeşitleri en uygun çeşitler olarak değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmede; Chevalier, Garrot, Kuno, Smilodon, Terranova KWS, Taurus, Emirata, Bernanche ve MA4071 çeşitleri Muş ili ekolojik koşulları için tavsiye edilebileceği, ancak daha belirleyici öneriler için çalışmanın sonraki yıllarda yürütülmesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.In plant production, determining the varieties suitable for the location and choosing the varieties with the best performance are among the top priorities. Muş province is a location with significant potential in terms of sugar beet production and performance evaluation of new varieties. For this purpose, this research was carried out in Muş ecological conditions in 2022 with 20 sugar beet varieties, 18 varieties of which are registered in Turkey and 2 of which are registered abroad, according to the Randomized Complete Block Design. In the research, yield and quality parameters of cultivars were examined. According to the results of variance analysis, it was determined that there were statistically significant differences at the level of 1% among the cultivars in terms of all the traits examined. According to the average data obtained in the study; bifurcation rate (%) 5.4-17.8, leaf yield 13.54-24.28 t ha-1, root yield 73.42-93.57 t ha-1, biological yield 90.29-118.26 t ha-1, presence of refined sugar (%) 16.1-18.9, brix rate 19.4-23.4 %, polar rate 16.8%-20.1, plant juice (use) purity 82.39- 88.10%, ?-amino N (mg 100g beetroot-1) rate 0.0405-0.0498 and ash rate (%) 2.49- It varied between 3.35. According to the results of the research, in terms of root yield characteristics, Bernanche, Smilodon, Garrot, Chevalier, Taurus, Kuno and Molly varieties and in terms of Polar ratio, Orthega KWS, Cicogne, Exotique, Garrot, Terranova KWS, Emirata, Chevalier, Premmio, Tuna, Kuno and MA4071 varieties came to the fore. When the average data of all examined traits were evaluated together, Terranova KWS, Emirata and Taurus cultivars were evaluated as the most suitable cultivars. In the evaluation; It was concluded that Chevalier, Garrot, Kuno, Smilodon, Terranova KWS, Taurus, Emirata, Bernanche and MA4071 cultivars can be recommended for the ecological conditions of Muş province, but the study should be conducted in the following years for more definitive recommendations