Türkiye'de Enerji Fiyatları ve Konjonktürel Dalgalanmalar Arasındaki İlişki

Abstract

Recently it is observed an increase in businesscycle in Turkey. One of the most important factors affecting these fluctuationsis energy prices. In this study, relations between business cycle and energyprices are investigated using analysis of cross correlation, causalityanalysis, impulse response analysis and VAR model for the period of 1998-Q3 and2017-Q2 in Turkey. In the study, quarterly time series are used for thevariables of real gross domestic product, coal, oil and electricity priceindex. As a result of the analysis; it is observed that fluctuations in coal, oil and electricity prices move in reverse direction with business cycle andthat there is a one-way causality relationship from the electricity price indexto business cycle. Furthermore, the largest share of the change that may occuron business cycle has been found to be the change in electricity prices.

Sondönemlerde Türkiye’de konjonktürel dalgalanmaların sıklaştığı ve boyutununarttığı gözlemlenmektedir. Bu dalgalanmaları etkileyen en önemli unsurlardanbiri enerji fiyatlarıdır. Bu amaçla çalışmada, Türkiye’de 1998-Q3 ve 2017-Q2dönemi için konjonktür dalgalanmaları ile enerji fiyatları arasındaki ilişkiçapraz korelasyon, nedensellik analizi, etki-tepki analizi ve VAR modeliyardımıyla analiz edilmektedir. Çalışmada reel gayrisafi yurtiçi hasıla, kömür, petrol ve elektrik fiyat endeksi değişkenlerine ilişkin üç aylık zaman serilerikullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; kömür, petrol ve elektrik fiyatlarındaki dalgalanmaların her birininkonjonktürel dalgalanmalar ile ters yönde hareket ettiği ve elektrik fiyatlarındakidalgalanmalardan konjonktürel dalgalanmalara doğru tek yönlü bir nedensellikilişkisinin olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca konjonktürel dalgalanmalar üzerindemeydana gelebilecek değişimi açıklamada en büyük paya elektrik fiyatlarındakideğişimin sebep olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.