SABRİ ÜLGENER, KEYNESYEN İKTİSAT VE LİBERALİZM

Abstract

Sabri Ülgener, iktisadi zihniyet ve iktisat ahlakı araştırmalarıyla dikkat çekmiş önemli bir düşünürdür. Ülgener’in zihniyet analizi ile Osmanlı ve Cumhuriyet toplumlarının niçin kapitalistleşemediği sorusu üzerine ciddi oranda bir yazın bulunurken Ülgener’in iktisadi düşüncesinin iktisadi politika bağlamında yeterince ele alınmadığı görülmektedir. Bu bağlamda Ahmet Güner Sayar’ın Ülgener’in Keynesçi yönünü öne çıkarması önemlidir. Sayar, Ülgener’i Keynesçi ve iktisadi planlamacı olarak değerlendirirken Ülgener’i liberalizm bağlamında yorumlayanları eleştirmektedir. Ülgener’in Keynesyen iktisat tercihi ülkenin iktisadi gelişme koşullarıyla ilişkili bir durumdur. Ülkenin hızlı kalkınmaya olan ihtiyacı, devlet merkezli kalkınma çabalarını gerekli kılmıştır. Bu nedenle Ülgener, Keynesyen iktisadı tercih etmiştir. Ancak Ülgener’in iktisadi politikada Keynesyen iktisadı tercih etmesi, kendisinin liberal bir isim olarak anılmasına engel oluşturmamaktadır. Çünkü Keynes ve Keynesyen iktisat liberalizmden ayrı veya ona karşıt değildir. Keynes, kapitalist sistemin varlığından herhangi bir rahatsızlık duymamıştır. Kapitalizmin gireceği tehlikeler noktasında kapitalist sistemi kurtaracak uyarılar yapmıştır. Ancak Ülgener’i düşünsel politik bir angajman olarak pür liberalizmle ilintilendirmek yerinde değildir. Ülgener’in söz konusu liberalliği politik kimlik savunusu biçiminde değil, Cumhuriyet tecrübesi içerisinde sol karşıtlığı bağlamında anlamlıdır.Sabri Ülgener is an important thinker who has drawn attention to his research on economic mentality and ethics of economics. It is seen that although there is a vast amount of literature on the failure of Ottoman and the Republican societies to become capitalist, on his mentality and the non-consideration of Ülgener’s economic thought within the context of economic policy. In this framework, it is worthy to denote that Ahmet Güner Sayar has laid emphasis on the Keynesian direction of Ülgener. While Sayar considers Ülgener as a Keynesian and economic planner, he expostulates those who interpret Ülgener’s thoughts as a part of liberalism. Ülgener’s Keynesian economic preference is related to conditions based on the economic development of the country. The reason why Ülgener prefers Keynesian economics is that the country’s demand for rapid development has required state-based development efforts. However, when Ülgener opts for Keynesian Economics in his economic policy, this does not prevent him from being referred to as a liberal figure. Keynes did not feel any discomfort in the existence of the capitalist system and he has forewarned to save the capitalist system at the point of danger in which capitalism may encounter. However, it would not be fair to associate Ülgener with pure liberalism as an ideological-political engagement. Ülgener’s liberalism is not meaningful in the context of political identity advocacy, yet it is meaningful in the context of the left opposition within the Republican experience.