Kadı Burhaneddin Divanı'nda Toprak İle İlgili Hâksâr İfadesinin Kullanımı ve Düşündürdükleri

Abstract

Toprak, insanın ve dünyanın yaratılışının ana maddelerinden biri olarakkabul edilir. Dolayısıyla, toplumumuzda toprak kavramına birçok açıdan kutsiyetyüklenmiş ve toprak tevazu, bereket, teslimiyet, sadakat sembolü olarakkullanılmıştır. Kadı Burhaneddin Divanı’nda altı defa kullanılan hâksârkelimesi, şairin şiirlerinde sevgilinin üstün güzelliği karşısında perişanolan, yüzünü gözünü toprağa süren, sevgilinin ayak toprağına kapanan zavallı, zelîl bir âşık manzarası çizer. Çalışmamızda Kadı Burhaneddin’in “hâksâr”ifadesini kullandığı şiirlerinde, âşığın sevgilinin güzelliği karşısındaperişan bir durumda kendini toprakla bütünleştirmesi, kendini taşa toprağavurması, yüzüne gözüne toprak bulaması sonucu oluşan bu acınacak tabloyu birşair gözüyle nasıl ifade ettiği anlatılmaya çalışılacaktır.

Earth is regarded as one of the main subjectsof man and the creation of the world. Therefore, in our society, the concept ofearth has been used in many respects as a symbol of humility, abundance, surrender, loyalty. The word “hâksâr”, which is used six-times in the Divan of Kadı Burhaneddin, draws the sight of amisery and downsight lover who is miserable against the superior beauty of thebeloved, whose face looks at the earth and who falls on the feet of hisbeloved. In this study where Kadi Burhaneddin uses the expression “hâksâr"in his poems, the lover integrates himself with the soil in a miserablesituation because of the beauty of his beloved, abandons himself to the soiland stone and covers his face with soil. And we will try to explain how KadıBurhaneddin expresses this poignant picture from the viewpoint of a poet.