Feridun Oral çizimlerinde kültürel izdişüm: Gösterge bilimsel bir çözümleme

Abstract

Göstergebilim, gösteren ve gösterilen arasındaki bağı ele alarak, çeşitli sanat dallarında kullanılan anlam sistemlerini açıklayan bir yöntemdir. Bu yaklaşım sayesinde metinlerin ve nesnelerin gizli anlamları ortaya çıkarılabilir. Modern çağda görsel göstergelerin kültür taşıma işlevini kullananlar arasında çocuk edebiyatı yazar ve çizerleri de yer alır. Çocuk edebiyatındaki kültürel göstergelerin analizi, anlamlandırma süreçlerini biçimlendirerek kültürel değişimleri izleme olanağı sağlar. Bu çalışmada cevaplanması hedeflenen temel araştırma soruları şunlardır: 1. Göstergebilim yöntemi, çocuk edebiyatı kitaplarındaki görsel metinlerin anlamlandırılmasına nasıl katkı sağlar?, 2. Çocuk edebiyatı eserlerinde özellikle Türk kültürüne ait hangi kültürel göstergeler ön plana çıkmaktadır?, 3. Modernleşme sürecinde kültürel öğelerin korunması, aktarılması çocuk edebiyatı bağlamında nasıl gerçekleşmektedir?. Bu bağlamda Feridun Oral'ın yazdığı ve resimlediği yirmi üç adet öykü kitabı örneklem olarak seçilmiştir. Seçilen öykü kitaplarının kapak tasarımları, temel ve örtük anlam ilişkileri bağlamında detaylı bir şekilde değerlendirilmiş, metinlerdeki kültürel kodlar çözümlenmiş ve görsel göstergeler ışığında yorumlanmıştır. Kültürel kodların ilk muhatabı konumunda olan çocuklar için hazırlanan kitaplarda karşılaşılan göstergeleri yorumlamak, kültürün dinamizmini takip edebilme fırsatını verir. Araştırma sonuçları, çocuk edebiyatı kitaplarındaki görsellerin kültürel aktarım sürecinde belirleyici bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, kültürel göstergelerin modern yaşama uyum sağlama süreçleri ile dönüşüm mekanizmaları da araştırmanın bulguları doğrultusunda kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir.

Semiology is a method that explains the meaning systems used in various branches of art by addressing the connection between the signifier and the signified. Thanks to this approach, the hidden meanings of texts and objects can be revealed. Among those who use the cultural conveying function of visual signs in the modern age are children's literature writers and illustrators. The analysis of cultural signs in children's literature provides the opportunity to monitor cultural changes by shaping the meaning-making processes. The basic research questions aimed to be answered in this study are as follows: 1. How does the semiotic method contribute to the meaning of visual texts in children's literature books?, 2. Which cultural signs, especially those belonging to Turkish culture, come to the fore in children's literature works?, 3. How do the preservation and transfer of cultural elements take place in the context of children's literature in the modernization process?. In this context, twenty-three story books written and illustrated by Feridun Oral were selected as a sample. The cover designs of the selected story books were evaluated in detail in the context of basic and implicit meaning relationships, the cultural codes in the texts were analyzed and interpreted in the light of visual signs. Interpreting the indicators encountered in books prepared for children, who are the first addressees of cultural codes, provides the opportunity to follow the dynamism of culture. The research results reveal that the visuals in children's literature books play a decisive role in the cultural transmission process. In addition, the adaptation processes of cultural indicators to modern life and the transformation mechanisms were evaluated comprehensively in line with the findings of the research.