Noktalama İşaretleri ve Hakkı Baha’nın Usûl-i Tenk?t Adlı Eserinin Tenkit ve Tahlili

Abstract

Tanzimat öncesi Türk edebiyatında çok nadir ve sistemsiz şekilde kullanılan noktalama işaretleri yaziyâ ses ve anlam katma noktasında önemli bir görev üstlenir. Noktalama işaretleri Avrupa'da yaygınlaştıktan çok sonra Şinasi’nin Şair Evlenmesi (1860) adlı oyununda kullandığı birkaç işaret ile edebiyatımıza girmiştir. Noktalama işaretlerinin kullanımı yaygınlaştıkça bunlara dair teorik bilgi vermek için de metinler yazılmıştır. Bu metinlerin başında ise Şemsettin Sami’nin Usûl-i Tenk?t ve Tertip (1886) adlı eseri gelmektedir. Bunun haricinde Hakkı Baha (Pars)’ın da 1327’de yayımladığı Usûl-i Tenk?t adlı eserinde noktalama işaretlerinin kullanımı hakkında bilgi verilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda hem noktalama işaretlerinin kullanımı hem de noktalama işaretlerinin ele alınmasıyla ilgili çalışmalarda Hakkı Baha’nın bu eserine değinilmediği görülmüştür. Makalemizde Hakkı Baha’nın adı geçen eseri incelenmiş ve metin Latinize edilmiştir. Bu yolla da noktalama işaretlerinin tarihçesiyle ilgili literatüre kaynak sağlanmıştır.

Punctuation marks, which were used very rarely and without system in Turkish literature before Tanzimat, play an important role in adding sound and meaning to the text.Long after the punctuation became widespread in Europe, it entered our literature with a few signs that Şinasi used in his play The Poetry Marriage (1860). As the usage increased, texts were written to give theoretical information about them. Şemsettin Sami's work Usûl-i Tenk?t and Tertip (1886) is a prominent one among the leading texts. In addition, in Usûl-i Tenk?t, which is a work by Hakkı Baha (Pars) published in 1327, information on the use of punctuation marks is given. In researches, it was seen that Hakkı Baha was not mentioned in studies on both the use of punctuation marks and those related to the handling of punctuation marks. In this context, this work of Hakkı Baha was examined in our article and the text was Latinized and hence a source was provided for the literature on the history of punctuation.