Vilayat-ı Sitte Islahatı’nın Van’da Uygulanma Çabaları

Abstract

Vilayat-ı Sitte Islahatı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra imzalanan Ayastefanos Antlaşması ile gündeme gelmiştir. Ayastefanos Antlaşması yürürlüğe girmemiş fakat ıslahat projesi Berlin Antlaşması’nda da yer almıştır. Özellikle İngiltere başta olmak üzere Fransa, Almanya ve Rusya’nın sıkı takipçisi olduğu ıslahat projesi, Erzurum, Diyarbekir, Bitlis, Van, Sivas ve Mamuretülaziz vilayetlerinde yaşayan Ermenilere siyasi, sosyal, ekonomik, hukuki ve daha birçok alanda yeni haklar verilmesini kapsıyordu. II. Abdülhamid her ne kadar bir süre ıslahat projesini sürüncemede bırakmışsa da 1895’te ıslahat uygulanmaya konmuştur. Islahatın uygulandığı dönemde Van’da büyük bir isyan çıkmıştır. Bu yüzden ıslahat, Van’da bu isyanın etkisi altında kalmıştır. Buna rağmen ıslahat, Van’ın yönetimi ve toplumsal düzenine yeni bir çehre kazandırmaya çalışmıştır.