VARTO ALEVİLERİNDE MEKÂNIN İŞLEVSEL DÖNÜŞÜMÜ

Abstract

Muş’ Bağlı Varto ve köylerinde yerleşik olarak yaşayan Alevi nüfusun inanca dair geleneksel mekân anlayışının yaşanan yoğun göç ile birlikte uğradığı dönüşümler çalışmanın temel konusudur. Özellikle son yarım yüzyılda yaşanan yoğun kentleşme ile birlikte mekân ve mekân algısında önemli değişimler meydana gelmiştir. Söz konusu değişimler yeni mekân arayışlarıyla kente uyum sürecini başlatmıştır. Cem evleri bu arayışın bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve fonsiyonel olarak Aleviliğin önemli bir inanç mekânı haline gelmiştir. Mekân, bir bellek unsuru olarak ele alınmış ve duygulanım, inanç atmosferi gibi tamamlayıcı unsurlarla birlikte değerlendirilmiştir. Bu bağlamda geleneksel mekânlarla modern mekânlar karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışmada alan araştırması yöntemi ve katılımcı gözlem tekniği uygulanarak yapılan gözlem, tespit ve değerlendirmeler kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde ele alınmıştır. Bu kapsamda Varto ilçe merkezi ve köylerinde ve Vartolu Alevilerin yoğun bir şekilde göç verdiği İstanbul, İzmir ve Mersin kentlerinde birebir görüşmeler yapılmış ve bu görüşmeler sonucunda yapılan gözlemler ve tespitler ortaya konmaya çalışılmıştır.