Akadlı Sargon’un Mezopotamya Hâkimiyetinde En?eduanna’nın Rolü

Abstract

Sumer şehir devletlerini ele geçirdikten sonra Dicle ve Fırat nehirleri arasında dünyanın bilinen ilk imparatorluğunu kuran Sargon, gerçekleştirdiği askeri seferlerle düşman ve isyancılara korku salmayı başarmıştır. Ancak hâkimiyet iddiasında bulunduğu topraklardaki çok kültürlü yapı hayal ettiği büyük imparatorluğa kavuşmasındaki en büyük engellerden biri olarak karşısına çıkmıştır. Sargon bu engeli kaldırıp, Sumer ve Akad ülkelerinin hâkimi olabilmek için iki kültür arasındaki farklılıklara son verip Sumer ve Akadları teolojik ve filolojik açıdan birleştirmek istemiştir. Bu amaç doğrultusunda en önemli görevi kızı En?eduanna’ya vererek onu Sumerlerin önemli kült merkezlerinden biri olan Ur şehrine Ay tanrısı Nanna’nın hizmetine başrahibe olarak göndermiştir. En?eduanna başrahibe rolüyle tapınakta dini görevlerini yerine getirirken diğer yandan Sumer dilini ustalıkla kullanarak kaleme aldığı şiir ve ilahileri ile iki kültürün tanrı ve tanrıçalarını birleştirmiştir. Samiler ve Sumerin inançlarını kaynaştıran En?eduanna, Akad İmparatorluğu’nda sadece dini bir rol değil aynı zamanda sosyopolitik bir rol de oynamıştır. Bu çalışmada Akad İmparatorluğu’nun kurulmasıyla birlikte Sumer ve Akad kültürleri arasında yaşanan farklılıkların bertaraf edilmesinde En?eduanna’nın üstlendiği roller ve Sargon’un Mezopotamya hegemonyasında En?eduanna’nın etkileri ele alınmıştır.

Sargon, who established the first known empire of the world after conquering Sumerian city-state, succeeded in spreading fear to the enemies and rebels with the military expeditions he made. But the multi-cultural structure in the lands he claimed to dominate became one of the greatest obstacles for the great empire he dreamt of. Sargon wanted to remove this obstacle and end the differences between two cultures and combine Sumerians and Akkadians in terms of theology and philology to dominate Sumerian and Akkadian countries. For this purpose, he gave the most important duty to his daughter, En?eduanna, and sent her as the abbess for the service of Moon God Nanna in Ur city which was one of the most important cult centers of Sumerians. En?eduanna practiced her religious duties under the role of abbess in the temple and she also combined the gods and goddesses of the two cultures with her poems and hymns she wrote by using Sumerian language masterfully. En?eduanna, who combined the beliefs of Semitic people and Sumerians, played a sociopolitical role in Akkadian Empire besides her religious role. In this study, the roles played by En?eduanna in eliminating the differences between the Sumerian and Akkadian cultures experienced together with the establishment of Akkadian Empire and the effects of En?eduanna in the Mesopotamia hegemony of Sargon were discussed.