Türkiye'de Tüketici Güven Endeksini Etkileyen Faktörlerin Analizi

Abstract

Consumer confidence indices are a leading indicator that is followed with interest in all developed countries in order to monitor economic activities. The purpose of this study is to analyze the variables of gold price, BIST-100 index, CPI-based real exchange rate index, and consumer price index, which are thought to affect the Consumer Confidence Index using VAR model. Monthly data of the abovementioned variables of Turkey were used in the analysis for period of 2004:02-2020:11. The findings obtained from the VAR model revealed that the inflation was the cause of the Consumer Confidence Index, while the Consumer Confidence Index was the cause of gold prices. It was observed that the Consumer Confidence Index and inflation were the reasons for the real exchange rate index. According to the results of the impulse-response analysis, it was observed that the Consumer Confidence Index reacted in the same direction to the increase in inflation, and then it adapted to the decrease in inflation and reacted to the increase in inflation in the last period. A shock in the Consumer Confidence Index increased gold prices during the first four periods, and then decreased by one period, converging to zero in the last period. The Consumer Confidence Index decreased the CPI-based real exchange rate index for the first three periods, and the impact of the shock lessened in the last period. According to the variance decomposition results, it was observed that in the long run, 10.38% of the Consumer Confidence Index was determined by the CPI-based real exchange rate and 5.94% by the consumer prices, and the weighted effect of the Consumer Confidence Index on gold prices gradually increased throughout the period examined.

Tüketici güven endeksleri iktisadi faaliyetlerin izlenmesi için tüm gelişmiş ülkelerde ilgiyle takip edilen öncü bir göstergedir. Bu çalışmanın amacı Tüketici Güven Endeksini etkilediği düşünülen altın fiyatı, Borsa İstanbul 100 getiri endeksi, TÜFE bazlı reel kur endeksi ve tüketici fiyat endeksi değişkenlerini VAR modeli ile analiz etmektir. Analizde Türkiye’nin söz konusu değişkenlere ait 2004:02-2020:11 dönemi aylık verileri kullanılmıştır. VAR modelden elde edilen bulgular incelendiğinde, enflasyonun Tüketici Güven Endeksinin nedeni olduğu, Tüketici Güven Endeksinin ise altın fiyatlarının nedeni olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Tüketici Güven Endeksi ve enflasyonun reel kur endeksinin nedeni olduğu gözlenmiştir. Etki-tepki analiz sonuçlarına göre, incelenen dönemde Tüketici Güven Endeksinin enflasyondaki artışa aynı yönde tepki verdiği, daha sonra enflasyondaki düşüşe uyum sağladığı ve son dönemde enflasyondaki artışa artış yönünde tepki verdiği görülmüştür. Tüketici Güven Endeksinde meydana gelen bir şok, altın fiyatlarını ilk dört dönem boyunca artırmış, sonra bir dönem azaltarak son dönemde sıfıra yakınsamıştır. Tüketici Güven Endeksi, TÜFE bazlı reel kur endeksini ilk üç dönem azaltmış, son dönemde şokun etkisi hafiflemiştir. Varyans ayrıştırma sonuçlarına göre, uzun dönemde Tüketici Güven Endeksinin %10.38’inin TÜFE bazlı reel kur, %5.94’ünün tüketici fiyatları tarafından belirlendiği, Tüketici Güven Endeksinin incelenen dönem boyunca altın fiyatları üzerindeki ağırlıklı etkisinin giderek arttığı görülmüştür.