1866-1869 Girit İsyanı ve Yunanistan: Namık Kemal'den Tespitler

Abstract

Girit, 1770 yılından itibaren, Mora ve Sisam Adalarının tesirleri, Yunan Filiki Eterya/Etniki Eterya Derneği'nin çalışmaları, Yunanistan'ın politikaları ve 1856 Islahat Fermanı'nın doğurduğu siyasî ortamdan yararlanan Yunanlıların Megola/Megali İdea fikrini Girit'te yayılması gibi çeşitli nedenlerle sorunların yaşandığı ve dolayısıyla yönetilmesi zor bir coğrafya olmuştur. Bu sorunlar, Girit'te ayrılıkçı düşünceyi ortaya çıkarmış ve ayrılıkçıların isyan etmelerine zemin hazırlamıştır. Yunan hükûmeti ise Girit'te açık tahrik politikası yürüterek bu ayrılıkçı fikirleri derinleştirmiştir. Bunun yanında Yunan hükûmeti, Girit'teki kargaşayı, Avrupa'ya, Hristiyanların katledildiği şeklinde yansıtmış ve büyük güçlerin müdahalesini adaya çekmeye ve bundan yararlanarak Girit'i ele geçirmeye çalışmıştır. Rusya ve Fransa gibi devletlerin konuya dikkat kesilmeleri ise Girit Meselesi'ni uluslararası bir sorun haline getirmiştir. Böylelikle Girit Meselesi'nde Yunanistan'ın rolü de şekillenmiştir. Bütün bunlar, Namık KemAl'in Girit Meselesi'ndeki birikimlerinden alınmış bilgilerdir. Makalede, Yunanistan'ın Girit Meselesi'ndeki rolü, Namık KemAl örneğinde Osmanlı aydınının bakış açısıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Crete, since 1770, with the influences of Samos and Morea Islands, the activities of Greek Etniki Heteireira, policies of Greece and the idea of Greek Great Design rooting from 1856 Royal Edict of Reform, has been a place where hosts to conflicts and thus, hard to govern. These conflicts caused the appearance of separatist ideas by following supporting policies and they also reflected the situation to Europe as if Christians were being killed, which resulted in the internationalization of Crete Issue. Besides, in this way, the role of Greece got shaped in the Crete Issue. All of the above were the inferences from the knowledge of Namik Kemal. In this article, we will try to clarify Greece's role in Crete Issue and try to present the views of Ottoman intelligentsia with the example of Namik Kemal.