Kur'ân'ın tarihselliği tartışması -Haksöz Dergisi örneği-

Abstract

Tezimizde Haksöz dergisinin 1991/Nisan-2022/Nisan tarihleri arasında yayınlanmış olan Kur'ân'ın tarihselliği ve Kur'ân kıssalarının gerçekliği meselesiyle ilgili yazıları ele alınmıştır. Bu amaçla tarihsellik konusunda yazılmış eserleri inceleyerek bu konunun anlam sahası belirlenmiştir. Arkasından da dergide yayınlanmış olan değerlendirmelere ve eleştirilere yer verilmiştir. Çalışmamızın merkezinde olan Haksöz dergisinin Kur'ân âyetleri ve konularıyla ilişkili olan sayılarından yararlanılmıştır. Derginin otuz yıla aşkın serüveni göz önüne alınacak olursa Kur'ân çalışmalarının tamamını incelemenin zorluk derecesi tahmin edilebilir. Dergide birçok Kur'ân çalışması bulunmakla birlikte güncel olaylara tekabül etmesinden dolayı konumuzu çağdaş Kur'ân yorumlarına konu olan Kur'ân'a tarihselci yaklaşım ile sınırlandırılmıştır. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, İslâmî dergicilikte önemli bir konuma sahip olan Haksöz dergisinin ortaya çıkışı ve genel özeliklerinden bahsedilmektedir. Ayrıca, Haksöz dergisinin Kur'ân anlama usûlü ve tefsir üslûbuna da yer verilecektir. İkinci bölümde ise tarihsellik ve ilgili kavramların değerlendirmesi, Hz. Ömer'in uygulamalarının tarihselliği, bizatihi Hz. Muhammed'e hitap eden âyetlerin tarihselliği, kölelik uygulamasının tarihselliği ve kıssaların gerçekliği konusu Haksöz dergisi bağlamında incelenmektedir. Ayrıca Türkiye'de tarihselciliğin doğuşuna öncülük yapan fikir insanlarının görüşleri eleştirel bir tarzda ele alınacaktır. Bu yaklaşımın kökeninde var olan problemlere ve bu yaklaşıma yönelik yapılan eleştirilere Haksöz dergisi bağlamında değinilecektir.In our thesis, the articles of Haksöz journal, published between 1991/April-2022/ April, about the historicity of the Qur'an and the reality of the Qur'anic tales are discussed. For this purpose, by examining the works written on historicism, we examined the meaning field of this subject. Afterwards, the evaluations and criticisms published in the journal are included. The issues of Haksöz journal, which is at the center of our study, related to the Qur'anic verses and their subjects were used. Considering the more than thirty years of the journal's adventure, the degree of difficulty of examining the entire Qur'anic works can be estimated. Although there are many Qur'an studies in the journal, we limited our subject to the historicist approach to the Qur'an, which is the subject of contemporary Qur'an interpretations, since it corresponds to current events. Our work consists of two parts. In the first part, the emergence and general characteristics of Islamic journalism and Haksöz journal, are mentioned. The method of understanding the Qur'an and the style of tafsir will be included. In the second part, the evaluation of historicity and related concepts, the historicity of Umar's practices, the historicity of the verses addressing the Prophet, the historicity of the slavery practice and the reality of the stories are exhibited in the context of Haksöz journal. In addition, the views of intellectuals who pioneered the birth of historicism in Turkey will be discussed in a critical way. The problems at the root of this approach and the criticisms of this approach will be discussed in the context of Haksöz journal.