Halide Nusret Zorlutuna’nin Siirlerinde Mutlakiyetçi Dil

Abstract

Mutlakiyet kavrami, sorgulanamazlik ve denetlenemezlik içerdiginden bir tür kesinlige yaslanir. Bu yüzden kavramin basta teolojik, siyasi, zihnî, edebî olmak üzere farkli zuhurlari vardir. Buna göre teolojik anlamda mutlakiyet, bir inanan için Tanri’nin emir ve yasaklariyla birlikte onun öte dünyaya iliskin vaatlerinin sorgulanmadan kabulünü içerir. Siyasi anlamda mutlakiyet hükümranlarin, idarelerindeki kitlelerin hayatlarina dogrudan müdahalede bulunabilmeyi ayrica onlarin emir ve yasaklarinin her tür tehditten emin kilinmasini içerir. Zihniyet baglaminda mutlakiyet, kisinin düsündügü seylerin yanlislik içerdigine dair herhangi bir kusku tasimamasina gönderme yaparken edebî anlamda mutlakiyet ise dilin sorgulanamaz, denetlenemez, genelgeçerlik ve kesinlik içermesidir. Bu dogrultuda mutlakiyetçiligin kesinlik etrafinda olusan genel bir ortak karakterinden söz edebiliriz. Herhangi bir kanaatin muhataba dikte ettirilmesi, kesin inançliligin sahibine dolayli olarak tanidigi bir salahiyet olarak dikkat çeker. Burada önemli olan husus, kesin olarak inanilan herhangi bir bilgi veya kanaatin muhataba dikte ettirilmesinin mutlakçi bir tavir olarak insan özgürlügüne verdigi haleldir. Insanin sosyal bir varlik olarak birlikte yasama imkâni, çoklukla bu mutlakci tavir yüzünden sorunlu hale gelir. Bu çalisma, mutlakiyetçi bir bakis açisi ile tavrin edebî metinlerdeki izini takip etmektedir. Zaten gelenegin kendini dip dalgalarla devam ettirdigine iliskin veri satir aralarinda kendini gösterir. Çünkü zihniyetler yavas degisir. Bu çalismada Halide Nusret Zorlutuna'nin siirlerindeki mutlakiyetçi dil, Mehmet Kaplan’in eklektik metodunun sagladigi esneklige bagli olarak yapisöküm metodu ile Tanpinar’in tenkit anlayisi çerçevesinde irdelenecektir.

Since the concept of absolutism involves unquestionability and uncontrollability, it leans on certainty. Therefore, the concept has different occurrences, primarily theological, political, intellectual and literary. Accordingly, absolutism in the theological sense includes the unquestioned acceptance of God's orders and prohibitions for a believer, as well as his promises concerning the other world. Politically, absolutism includes the ability of the sovereigns to directly intervene in the lives of the masses in their administration, as well as making sure that their orders and prohibitions are reassured. Regarding the mentality, absolutism refers to the fact that what one thinks is true without a doubt, whereas in the literary sense, absolutism refers to the fact that language is unquestionable, uncontrollable and involves universality and certainty. In this sense we can speak of a general common character of absolutism that occurs around certainty. , The dictation of any opinion to the addressee is a privilege indirectly given to the possesser of absolute faith. What is important here is that the dictation of any knowledge or opinion in a dogmatic manner damages the human right to freedom. The possibility of people to live together as a social entity is often problematic because of this absolutist attitude. This work follows the imprint of literary texts with an absolutist point of view. The fact that the tradition is the undercurrent shows itself in between the lines. Mentality changes slowly. In this study, the absolutist language in the poems of Halide Nusret Zorlutuna will be examined within the framework of the deconstruction method and Tanpinar's criticism, depending on the flexibility provided by Mehmet Kaplan's eclectic method.