İyonkürenin E Bölgesi İçin NeQuick Modeli ile QBO Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, iyonkürenin E bölgesi elektron yoğunluğu parametresi kullanılarak, bir iyonküre modeli olan NeQuick modeli, özellikleekvator bölgesinde yaklaşık iki yılda bir meydana gelen salınımlar (Quasi-Biennial Oscillation-QBO) açısından değerlendirilmiştir.Bu değerlendirme ekvator bölgesinde bulunan Learmonth istasyonu için Yerel Zaman (YZ) 24:00 ve 12:00 de NeQuickmodelinden(NmENeQuick) ve iyonosondadan elde edilen(NmEölç) maksimum elektron yoğunluğu değerlerinin farkının (NmENmEölç-NmENeQuick) QBO verileri ile ilişkisi, solar maksimum ve solar minimum durumları da göz önünde bulundurularak, istatistikselçoklu regresyon modeli aracılığıyla yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda, hem gece hem de gündüz durumlarında solar maksimumdurumundaki ilişkinin solar minimum durumundaki ilişkiden daha güçlü olduğu görüldü. Solar minimum durumunda, her iki zamandilimi için QBO ile NmE arasındaki ilişki negatiftir. YZ 24:00 için, NmE değişimlerin solar maksimum durumunda %55 i, solarminimum durumunda % 37 si QBO ile açıklanabilmektedir. YZ 12:00 için, NmE değişimlerin solar maksimum durumunda %58i, solar minimum durumunda % 22 i QBO ile açıklanabilmektedir. Hem gece hem de gündüz için QBO’nun tüm setinin NmEdeki değişimleri QBO’nun doğu ve batı yönlerinden daha az etkilediği görüldü. QBO’nun dalgalar aracılığıyla momentum taşımasısonucunda, ölçülen ve NeQuick model ile hesaplanan elektron yoğunluğu değerleri arasındaki farkın azaldığı belirtilebilir. Sonuçolarak NeQuick modele QBO nun eklenmesiyle modelin ekvator bölgesi için gerçek verilere daha yakın hesaplamalar yapacağıdüşünülmektedir.

In the present study, NeQuick model that is an ionospheric model is investigated by means of quasi-biennial oscillation (QBO), whichis a stratospheric parameter at equatorial region, by using electron density of E-region of ionosphere. The relationship with QBO ofdifference (NmE NeEmea-NeENeQuick) between data obtained at local time (LT) 12:00 and 24:00 from NeQuick model(NmENeQuick)and ionosonde(NmEmea) at Learmonth station where is located in equatorial region is evaluated via a statistical multiple regressionmodel by taking consideration of solar maximum and minimum epoch. As a result of statistical calculations, the relationship duringsolar maximum epoch is stronger than those solar minimum epoch at both 12:00 and 24:00 LT. During solar minimum epoch, therelationship between QBO and NmE is negative for both hours. For 24:00 LT, it is explainable by QBO 55% of variations in NmEin the case of solar maximum, while it is explainable by QBO 37% of changes in one in the case of solar minimum. For 12:00 LT,58% of variations in NmE are explainable by QBO in the case of solar maximum, while 22% of changes in NmE are explainableby QBO in the case of solar minimum. For both day and night, whole set of QBO has less effect on NmE than phases (westerlyand easterly) of QBO. Since the momentum is carried by QBO by means of atmospheric waves, it is observed that NmE values aredecreased. Consequently, it is thought that NeQuick model can made accurate calculations if QBO is included to this model.