Tanacetum kotschyi (Boiss.) Grierson ve Tanacetum tomentellum (Boiss.) Grierson Ekstraktlarının Fenolik Madde İçeriği ve Biyolojik Aktiviteleri

Abstract

Bitkiler, iyileştirici etkilerinden dolayı, eski zamanlardan beri tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada Bitlis ve Van illerinden toplanan Tanacetum kotschyi (Boiss.) Grierson (ateş pireotu) ve Tanacetum tomentellum (Boiss.) Grierson (yıldızlı pireotu)’dan elde edilen etanol ekstraktlarının 14 farklı fenolik içeriği HPLC ile belirlenmiştir. Fenoliklerin geneli antioksidan olarak bilindiğinden dolayı bitkilerin antioksidan özellikleri de bilimsel pek çok çalışmada önemli sayılmıştır. Bu nedenle soxhlet ekstraksiyon metodu ile bu bitkilerden etanol ekstraktları hazırlanmış ve in vitro şartlarda biyolojik aktiviteleri araştırılmıştır. Bu amaçla ilk olarak bu ekstraktların total antioksidan aktiviteleri, DPPH ve ABTS radikal giderme aktiviteleri, FRAP ve CUPRAC indirgenme metodları ile demir ve bakır indirgeme kuvvetleri ölçülerek antioksidan güçleri, antioksidan oldukları kanıtlanmış çeşitli standartlar (Bütillenmiş hidroksianisol: BHA, Bütillenmiş hidroksitoluen: BHT ve ?-tokoferol: ?-toc) ile karşılaştırılmıştır. Toplumda bitkiler, mikroorganizma kaynaklı pek çok cilt hastalığı başta olmak üzere, günümüzün en önemli hastalıklardan olan kanser gibi DNA hasarına bağlı bazı hastalıklarda da alternatif bir tedavi yöntemi olarak kullanıldığı ve bu yönüyle bitkilerin pek çok farmakolojik araştırmanın ilgi odağı olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu nedenle bu çalışmada ekstraktlar, farklı türlerden müteşekkil olan 10 adet mikroorganizma üzerinde denenerek antimikrobiyal aktiviteleri, Pbr322 plazmid DNA’sı üzerinde denenerek DNA koruyucu aktiviteleri araştırılmıştır. Fenolik sonuçlarına göre T. kotschyi ve T. tomentellum ekstraktlarında gallik asit, T. kotschyi ekstraktında ise salisilik asit varlığı tespit edilememiştir. Buna ek olarak bazı antioksidan aktivite sonuçlarında her iki bitkiden elde edilen etanol ekstraktlarının standartlara benzer aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir. Oyuk agar metodunun kullanıldığı antimikrobiyal aktivite sonuçlarına göre; T. tomentellum ekstraktının Staphylococcus aureus üzerinde, T. kotschyi ekstraktının ise Candida albicans ve Klebsiella pneumonia üzerinde en iyi aktiviteyi sergilediği tespit edilmiştir. Ayrıca T. Kotschyi ekstraktı Saccharomyces cereviciae üzerinde herhangi bir aktivite göstermezken, genel olarak ekstraktların bütün test mikroorganizmaları üzerinde antimikrobiyal etkiye sahip olduğu gözlenmiştir. Son olarak ekstraktların DNA üzerindeki koruyucu etkisi araştırılmıştır. T. kotschyi ekstraktının, plazmid DNA üzerinde koruyucu bir etkisinin olmadığı, T. tomentellum ekstraktının ise H2O2+DMSO’un DNA üzerindeki süpürücü etkisini ortadan kaldırarak kararlı hale gelmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen veriler, ekstraktların genel olarak güçlü biyolojik aktivitelere sahip olduğunu göstermektedir.Plants have been used for therapeutic purposes since ancient times because of their healing effects. In present study, T. kotschyi (Boiss.) Grierson and Tanacetum tomentellum (Boiss.) Grierson plants were collected from Van and Bitlis province and the extracts were prepared from them. Then, 14 different phenolic contents were determined. Since the phenolics are known as antioxidants, the importance of antioxidants properties of the plants is emphasized in many studies. For this purpose, the extracts were prepared from these plants and in vitro biological activities were investigated. Firstly, total antioxidant activities, DPPH and ABTS radical scavenging activities and iron and cupric reduction activities were measured using the extracts and the results were compared with the standard antioxidants (Butylated hidroxyanisole: BHA, Butylated hidroxitoluen: BHT and ?-tocopherol: ?-toc). Today, the plants are used as an alternative treatment in many skin disease caused by microorganism and in the treatment of several diseases such as cancer. In this aspect, it is an undeniable fact that plants are at the focal point of many research. For this purpose, the antimicrobial activities of the extracts on 10 different microorganisms and the DNA protective properties on pBR322 plasmid DNA were determined. According to the phenolic results, In addition to the absence of gallic acid in T. kotschyi and T. tomentellum extracts, salycilic acid could not be detected in T. Kotschyi extract. In vitro antioxidant activities were determined by using total antioxidant activity, DPPH and ABTS radical scavenging activities, FRAP and CUPRAC reduction methods and the results were compared with BHA, BHT and ?-tocopherol standard antioxidant results. The ethanol extracts obtained from both plants were found to have close activity to the standards. According to antimicrobial activity results of hollow agar method, T. tomentellum extracts and T. kotschyi were found to have the highest activity on Staphylococcus aureus, and Candida albicans and Klebsiella pneumonia respectively. It was observed that the extracts have antimicrobial effect on all test microorganisms. on the contrary, only T. kotschyi extract had no antifungal effect on Saccharomyces cereviciae. Finally, the protective effects of extracts on DNA were investigated. T. kotschyi extract had no protective effect on plasmid DNA however; T. tomentellum extract was able to stabilize the DNA by eliminating the scavenging effect of H2O2 + DMSO. Data from this study show that extracts generally have strong biological activities.