Eleştirel Düşünme ve Öğretim Programları: 4. Sınıf Temel Ders Kazanımları Eleştirel Düşünmeye Ne Derece Uygun?

Abstract

İlkokul 4. sınıf temel ders kazanımlarının, programların hedeflediği gibi eleştirel düşünme becerisine ne derece uygun olduğunu analiz etmeyi amaçlayan bu araştırmada, doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada inceleme nesnesi olarak, Millî Eğitim Bakanlığı’nın şu anda uygulamada olan Türkçe (2019 yılında geliştirilen), Matematik (2018 yılı), Sosyal Bilgiler (2018 yılı) ve Fen Bilimleri (2018 yılı) öğretim programlarında yer alan ilkokul 4.sınıfın tüm kazanımları kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Yeşilpınar-Uyar vd. (2020) tarafından geliştirilen “Kategori ve Düzey Açısından Sınıflandırma Formu” ve “Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyini Değerlendirme Rubriği” ile “Eleştirel Düşünme Eğilim Düzeyini Değerlendirme Rubriği” kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; ilkokul Türkçe ve matematik dersi kazanımlarının öğrencilere eleştirel düşünme beceri ve eğilimlerini kazandırma konusunda yeterli bulunmadığı; fen bilimleri ve özellikle sosyal bilgiler derslerinin ise Türkçe ve matematik derslerine göre nispeten daha yeterli olduğu tespit edilmiştir. İlgili alanda uzman araştırmacıların program geliştirme çalışmaları yapması, ihtiyaca göre hazırlanacak olan kazanımların, oluşturulacak olan içeriğin gözden geçirilmesi ve kazanımlarla eleştirel düşünme beceri ile eğilimleri arasında nasıl bir ilişki kurulup bunun öğrenme öğretme sürecine nasıl yansıtılacağının öğretim programlarında ifade edilmesi önerilebilir.