Türkiye'de Köy Sosyolojisi Araştırmaları ile Köy Enstitüleri Fikrinin İlişkisel İncelenmesi

Abstract

Köy Enstitüleri’nin kuruluş tartışmalarından kapatılmasına kadar devam eden süreçte Türk sosyolojinde yapılan üç farklı köy araştırma türü vardır. Bunlar Sosyal Bilim Ekolü’nün monografik köy araştırmaları (1936-1952); Mümtaz Turhan’ın köy araştırması (1936-1948) ile Niyazi Berkes ve Behice Boran’ın köy araştırmalarıdır (1939-1942). İlki, bireyci bir toplum yapısını hedefleyen ve bu amaçla kişisel girişkenliği esas alan bir toplumsal değişim önermektedir. İkincisi, toplumsal değişmede zihniyet unsurlarını öne çıkarmakta ve sentezci bir anlayışla köye ve köylü eğitimine yaklaşmaktadır. Üçüncüsü ise köyde altyapısal/teknolojik bir değişimi öncelemekte ve bu sürecin doğal sonucu olarak toplumsal değişimi öngörmektedir. Bu çalışmada enstitülerin hedeflediği toplumsal değişimle sosyolojideki köy araştırmalarının sonuçları arasındaki ilişki incelenmiştir. Sosyo-kültürel kurum inşasında toplumsal yapı araştırmaların önemi, Köy Enstitüleri deneyimiyle açığa çıkarılmıştır.

There are three different types of village research conducted in Turkish sociology in the process from the founding discussions of the Village Institutes to their closure. These, monographic village research of Social Science School (1936-1952), village research of Mümtaz Turhan (1936-1948) between village researchs of Niyazi Berkes and Behice Boran (1939 -1942). The first, proposes a social change aimed at an individualistic society and based on personal assertiveness. The second one emphasizes the elements of mentality in social change and approaches to village and peasant education with a synthesisist approach. The third one it prioritizes an infrastructural/technological change in the village and predicts social change as a natural result of this process. In this study, the relationship between the social change targeted by institutes and the results of village studies in sociology was examined. The importance of social structure research in socio-cultural institution building has been revealed by the experience of Village Institutes.