ŞEYBÂNÎ VE SERAHSÎ’NİN KİTÂBÜ’L-KESB’DE HADİS KULLANMA YÖNTEMİ

Abstract

Kendisinden sonra yazılan bütün Kesb kitaplarına kaynaklık eden Şeybânî’nin Kitâbü’l-Kesb’i, alanda yazılmış olan ilk eser olması hasebiyle önemlidir. Onu şerh edenler olduğu gibi eserlerinde kaynak olarak kullananlar da olmuştur. İslâm iktisadının temellerini oluşturan bu çalışma, ağırlıklı olarak zühd ve kazanç konusunu ele almıştır. Şeybânî ve şârihi Serahsî, Kesb’te konuları işlerken çok sayıda hadis kullanmışlardır. Onların genel olarak âyetleri, hadisleri ve kendi görüşlerini hadisle açıklama yöntemini takip ettikleri görülmüştür. Ele aldıkları hadisin yanlış anlaşılmasının önüne geçmek için makâsıdını ve garib kelimelerini de açıklamışlardır. Aktarmış oldukları hadislerin sened zincirini hazfetmeleri, faydalandıkları hadislerin isnad açısından tahlil edilememesine yol açmıştır. Bununla birlikte aktarmış oldukları hadislerin çoğunun yakın anlamlısını temel hadis kaynaklarında bulmak mümkündür. Şeybânî ve Serahsî’nin Kitâbü’l-Kesb’te hadis kullanma yöntemlerinin ele alındığı bu makale Kesb’in yazılma nedeni, önemi, muhtevası, Kesb’te hadis kullanma ve yorumlama metodu, Kesb’te kullanılan hadislerin sened ve sıhhat bakımından değerlendirilmesi başlıkları ve alt başlıkları etrafında şekillenmiştir.