Şeyh Muhammed Mazhar el-Ohînî’nin Mektûbât’ındaki Talâk Fetvalarının Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi

Abstract

Muhammed Mazhar (Ayte) el-Ohînî (ö. 1989), Bitlis’teki Ohin (Koyunlu) medresesi ve dergahının önemli simalarından biridir. İlmî ve tasavvufî yönüyle şöhret bulmuş bir aileye mensuptur. Ömrünü tedris ve tebliğ faaliyetlerine adamış ve birçok talebe yetiştirmiştir. Başta Bitlis ve çevresi olmak üzere ülkemizin birçok bölgesinde görüşlerine değer verilmiştir. İslâmî ilimlerin birçok alanında eserler telif etmiştir. Bunlardan biri de kendisine ait mektupları ihtiva eden el-Mektûbâtü’l-Maẓhariyye adlı eseridir. Tasavvuf ve fıkıh ağırlıklı içeriğe sahip eserde yer alan mektuplar, yazıldığı dönemde olduğu gibi günümüzde de güncelliğini koruyan konuları ihtiva eder. Fıkhın çeşitli konularıyla ilgili mektuplar, bölgede yaşanmış güncel olaylara ve meselelere verdiği fetvalara dairdir. Dolayısıyla bu mektuplar yazıldığı dönemin ve bölgenin sosyal yaşamının izlerini de taşımaktadır. Bu çalışmada eserdeki İslam boşama (talâk) hukukuyla alakalı fetvaları, Şâfiî fetvâ usulü ekseninde incelenmektedir. “Muhammed Mazhar Efendi’nin fetva verirken dikkat ettiği usul ve esaslar nelerdir?” sorusunun cevabının arandığı makalede onun fıkıh anlayışı ortaya konmaktadır. Çalışmada onun kısa biyografisine, eserin içerik tahliline, fetva vermede takip ettiği yöntemin faydalarına ve günümüze hitap eden yönlerine değinilmektedir. Çalışmada kaynak tarama ve tahlil yöntemlerinden faydalanılmaktadır.