19. ve 20. yüzyılda Siverek ve Havalisinde Aşiret İlişkileri ve Akışkan Bir Konargöçer Aidiyeti: Karakeçililer

Abstract

Siverek Karakeçilileriyle ilgili erken dönem malumat, 15. yüzyılda Akkoyunlu Uzun Hasan için yazılan Kitab- ı Diyarbekriyye’de bulunmaktadır. Mezkur aşirete ve kollarına dair iktisadî ve çeşitli kayıtlar, tahrir ve ahkâm defterlerinde bulunmaktadır. 16. yüzyılda Milli Aşireti’ne mensub kabilelerden bazıları Milli Akkeçili ve Milli Karakeçili olarak tasnif edilmiştir. Sultan II. Abdülhamid döneminde 1903 tarihli bir risaleden Karakeçililerle ilgili önemli bilgilere ulaşılmaktadır. Risalede, aşiretin Özbek diyarından geldiği, aile adları, meskûn mahalleri ve yüklendikleri işlevler belirtilmiştir. Karakeçili Aşireti’nin Urfa kolu ise, 19. ve 20. yüzyıllarda kendisine bağlı birçok kabileyle Siverek Sancağı’nda yaşamaktaydı. Risalede, anılan Özbek Karakeçililerinin Siverek Karakeçilileriyle bağlantılarına dair bir bilgi verilmemiştir. Bununla birlikte tarih boyunca Anadolu’nun çeşitli mahallerinden Siverek mıntıkasına gelen kabileler, Siverek Karakeçilileri kimliği etrafında birleşmiştir. Birlik etrafında oluşan güç temerküzü ve konfor alanı Karakeçililik mensubiyetine doğru akışkan olarak tavsif edilen bir kimliğin benimsenmesini sağlamıştır. Aşiret, 19. yüzyıl sonlarında 45 ve 46 numaralı iki alayla Hamidiye Süvari Alayları’na katılmıştır. Hamidiye devlet zırhına bürünerek çevre aşiretlerle aralarındaki problemlerde askeri kimliklerini avantaj olarak kullanmıştır. Yöredeki asayişin hükümete akseden yönü, mahallin hazineye katkısının kesintiye uğramasının engellenmesidir. Bu sebeple hükümet, çatışan aşiretler arasında barışçıl çözümler üretmeye çabalamıştır. Aşirete dair sözlü tarih verileri, 2007 ila 2019 yıllarında toplanmış ve bu araştırmada kullanılmıştır.