Hanbelî düşüncede haberî sıfatlar (Ebû Ya'lâ el-Ferrâ örneği)

Abstract

Hanbelî düşüncenin önemli bir temsilcisi olan Ebu Ya'lâ el-Ferrâ'nın Haberî sıfatlar konusundaki düşüncelerini incelemeyi amaç edinen bu çalışma, söz konusu amaca ulaşmak için ilk bölümde haberî sıfatlar ve kelâmî ekollerde haberî sıfatların nasıl anlaşıldığı ve yorumlandığı konusunu incelemektedir. Ayrıca bu bölümde el-Ferrâ'nın düşüncesinin sınırlarını ve başkalarınkinden farklı yönlerini ortaya koyabilmek amacıyla hanbelî düşüncede haberî sıfatlar konusu incelemektedir. Böylece el-Ferra'nın haberî sıfatlar konusundaki görüşlerinin ne olduğu ve onun neden Hanbelî mezhebinin önemli simalarından biri olarak kabul edildiği daha iyi anlaşılacaktır. İkinci bölümde ise el-Ferrâ'nın haberî sıfatları nasıl yorumladığı üzerinde durulmaktadır. Bu çalışma, Hanbelîliğin Selefî gelenek içindeki yerini ve Ebû Ya'lâ el-Ferrâ'nın da Habelî düşüncedeki konumunu ilk defa müstakil bir çalışmaya konu etmesinden dolayı önem arz etmektedir. Ebû Yâ'lâ el-Ferrâ'nın Hanbelî mezhebinin düşünce birikimine katkısının tespitine çalışması, haberî sıfatlar konusunda el-Ferrâ'ya yöneltilen eleştirilerin geçerli olup olmadığını ortaya koyması da bu çalışmayı önemli kılan hususlardandır. Bu araştırmada betimleyici (descriptive) metod kullanılacaktır. Bundan dolayı, haberi sıfatlar konusu, tanımlama, tasnif, betimleme ve açıklama yoluyla işlenecektir. el-Ferrâ, Selef'in tefvîdî yöntemini benimsediği için ilkesel olarak haberî sıfatlara dair yapılmış te'vîlleri reddeder. Bu te'villerin Mu'tezile, Eş'âriye veya Cehmiye'den gelmesi arasında fark gözetmez. Te'vîle karşı olmasının nedeni, te'vîlin zanlar üzerine inşa edilmiş hükümlere dayanıyor olmasıdır. Zan ise bilgi değeri itibariyle kesinlik ifade etmez. Anahtar Kelimeler: Hanbelî Düşünce, el-Ferrâ, Haberî Sıfatlar, Selefiyye

This study, which aims to examine the thoughts of Ebu Ya'la al-Ferrâ, who is an important representative of Hanbali thought, on Haberi adjectives, examines the issue of khabari adjectives and how khabari adjectives are understood and interpreted in theological schools in order to achieve this aim. In addition, in this section, the subject of khabari adjectives in Hanbali thought is examined in order to reveal the limits of al-Farra's thought and its different aspects from those of others. Thus, it will be better understood what al-Ferra's views on khabari attributes are and why he is considered one of the important figures of the Hanbali sect. In the second part, it is focused on how al-Ferra interprets the khabari adjectives. This study is important because it deals with the place of Hanbalism in Salafi tradition and the position of Abu Ya'la al-Ferra in Habali thought for the first time in an independent study. The fact that Abu Yâ'lâ al-Ferrâ's work to determine the contribution of the Hanbali sect to the accumulation of thought and to reveal whether the criticisms directed at al-Ferrâ on the subject of khabari adjectives are valid or not are among the issues that make this study important. In this research, descriptive method will be used. Therefore, the subject of khabar adjectives will be covered through definition, classification, description and explanation. As al-Farra adopts the ta'wîd method of the Salaf, he rejects the ta'wils made about khabari attributes in principle. It makes no difference whether these interpretations come from Mu'tazila, Ash'ariyya or Cehmiye. The reason he is against ta'wîl is that ta'wîl is based on judgments built on conjectures. Azan, on the other hand, does not express certainty in terms of information value. Key Words: Hanbali Thought, al-Farra, Haberi Adjectives, Salafiyya