AYDINLANMA VE MODERNLESME ÜZERINE ELESTIREL BIR DEGERLENDIRME

Abstract

Toplumlarin tarihsel gelisim sürecinde temel bir kavram olarak göze çarpan Aydinlanma kavrami, dünyanin gizli kalmis yanlarini ortaya çikarmayi amaçlayan düsünce ve davranis dünyasini etkileyen sistemi ile yasam yön vermistir. Örnek olarak aydinlanmanin ilk dönemlerinde doga olaylari karsisinda açiklama yapan mitler kendi dönemine göre aydinlanma düsüncesini ifade ederken, yasanan tarihsel olaylar ve dinlerin insanoglunun hayatina girmesi farkli bir kirilma noktasini meydana getirdi. Artik geçmiste açiklanan ayni olay ya da olgular kutsal kitaplar araciligi ile tanri ya da tanrilara atif yapamamasi diyalektik aklin bir sonucu olarak aydinlanmada karsilik buldu. Yasanilan bu durum mitsel açiklamalari “geri” ve “akil disi” olarak nitelendirilirken (böyle algilanirken), dinsel açiklamalar “toplumsal kosullara en uygun!” duruma gelmistir.