Türkiye'de Politik Parasal Dalgalanmalar: 1986-2016 Dönemi İçin SARIMA Analizi

Abstract

Politik fırsatçı parasal dalgalanmalara göre iktidar yeniden seçilebilmek için merkez bankasını etkileyerek seçimden önce genişletici para politikası yapmaktadır. Bu yolla iktidar makroekonomik göstergelerde kalıcı olmayan iyileşmeler yaratarak seçmenlerin desteğini kazanmayı hedeflemektedir. Seçimden hemen sonra uzun vadeli ekonomik istikrarı sağlayabilmek için daraltıcı para politikaları uygulanmaktadır. Seçim döneminde para politikalarının iktidar tarafından kendi çıkarlarına yönelik kullanımı ekonomide dalgalanmalar yaratmaktadır. Bu makalenin temel amacı Türkiye’de 1986-2016 yılları arasında politik fırsatçı parasal dalgalanmaların geçerli olup olmadığını incelemektir. Çalışmada ilgili döneme ait aylık dolaşımdaki para(M0), M1 para arzı, M2 para arzı, M3 para arzı, yurtiçi kredi miktarı ve bankalar arası(interbank) faiz oranı değişkenleri kullanılmıştır. Bu değişkenlerin seçim öncesi ve sonrası değişimleri SARIMA yöntemiyle incelenmiştir. Buna göre bankalararası faiz oranı hariç diğer değişkenler politik fırsatçı parasal dalgalanmaların varsayımlarına uygun olarak hareket ettiği tespit edilmiştir. Bankalararası faiz oranı ise varsayımların aksine seçim öncesinde arttığı seçim sonrasında azaldığı görülmektedir. Bankalararası faiz oranının iç ve dış etmenlerdeki değişime duyarlı olmasından dolayı seçimsel kaygılarla değiştirilmesi zorlaşmaktadır. Sonuç olarak Türkiye’de 1986-2016 döneminde para politikası göstergeleri üzerinde genel olarak politik fırsatçı parasal dalgalanmaların geçerli olduğu söylenebilir.

According to political opportunistic monetary fluctuations, the government is conducting an expansionary monetary policy before the election, influencing the central bank in order to be re-elected. In this way, the government aims to gain the support of voters by creating non-permanent improvements in macroeconomic indicators. In order to ensure long-term economic stability immediately after the election, contractionary monetary policies are implemented. The use of monetary policies by the government in its own interests during the election period creates fluctuations in the economy. The purpose of this article is to examine whether political opportunistic monetary fluctuations were valid in Turkey between 1986-2016. In the study, monthly circulaiton money(M0), M1 money supply, M2 money supply, M3 money supply, domestic loan amount and interbank interest rate variables were used for the related period. The changes of these variables before and after the election were examined by the SARIMA method. Accordingly, except the interbank interest rate other variables were found to act in accordance with assumptions of political opportunistic monetary fluctuations. Contrary to the assumptions, interbank interest rates increased before the election and decreased after the election. Due to the fact that the interbank interest rate is sensitive to changes in internal and external factors, it becomes difficult to change it with electoral concerns. As a result, it can be said that there were generally political opportunistic monetary fluctuations on monetary policy indicators in Turkey during the 1986-2016 period.