Makine Merkezli Kamu Diplomasisinde Etik ve Etki Sorunsalı

Abstract

Uygulayıcısı ve hedef kitlesi insan olan kamu diplomasisi faaliyetleri makine merkezli bir sisteme dönüşmüştür. Makine merkezli kamu diplomasisinin temel odak noktası yapay zekâ teknolojisine dayanmaktadır. Diğer bütün alanlardaki uygulamalarında olduğu gibi kamu diplomasisi faaliyetlerinde de yapay zekânın kullanımı, etki ve etik tartışmasını içermektedir. Literatür analizine yönelik akademik çalışmalar; kamu diplomasisi alanıyla ilgili çalışmaların kavram, kurum, aktör ve eylem temelli analizlere odaklandığını göstermektedir. Bu makalede kamu diplomasisi faaliyetlerinde yapay zekâ kullanımı, etik ve etki sorunsalı çerçevesinde analiz edilmiştir. Kamu diplomasisi literatürü insani etki ve iletişim çerçevesinde sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma sonucunda insan faktörünün ve etkisinin azaldığı makine merkezli kamu diplomasisi etki ve etik bağlamında analiz edilmiştir. Analiz yapay zekâ tartışmalarının merkezinde yer alan “kontrol”, “denetim”, “güvenlik” ve “etik çerçeve” ile kamu diplomasisi eylemlerinin tartışma konusu olan “eylemin etkisi” bağlamı çerçevesinde oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda makine merkezli kamu diplomasisinde yapay zekâ kullanımının hukuki ve fikri alt yapı eksikliği, denetim ve kontrol ikilemi, internet ve bilgiye erişimde bilgi açığı oluşturma, kaynak ve hedef kitlenin belirsizleşmesi, teknolojik belirlenimcilik gibi konularda çeşitli eksiklikler ve sorunlar içerdiği görülmektedir.