Toplumsal Cinsiyetin Aktarım Aracı Olarak Çocuk Kitapları: Zeyno Kitapları Serisi Örneği

Abstract

Bu çalışmada Ahmet Büke’nin çocuk kitaplarından Zeyno Serisi’nde toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl yansıdığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile tasarlanmıştır. Elde edilen veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanmıştır. Çalışmanın inceleme nesnesini Ahmet Büke’nin “Eyvah Babam Şiir Yazıyor, Annemle Uzayda, Neşeli Günler, Paspas Tepemde Kapiş Paçamda” adlı eserlerden oluşan Zeyno Kitapları Serisi oluşturmaktadır. Doküman incelemesi ile elde edilen veriler içerik analizi yoluyla çözümlenerek yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre kadın ve erkek karaktere verilen sorumluluklar ile karakterlerin meslekleri, kişisel özellikleri ve dilsel ifadeleri onları süregelen cinsiyet algısı dışına çıkarmıştır. Karakterlerin meslekleri göz önüne alındığında kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rollerine rastlanmadığı, sorumlulukların erkek karaktere daha fazla verildiği ve dış dünyaya açık ve güçlü olanın kadın karakter olduğu görülmektedir. Resimlerin cinsiyeti yansıtma durumu incelendiğinde cinsiyetle ilişkilendirilen meslek gruplarının, cinsiyete atfedilen kıyafet ve aksesuar seçiminin, karakterler ile bağdaştırılan nesne ve renklerin, bedensel gücü kullanma durumunun ve dış mekân ilişkilendirilmesinin geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri ile desteklenmediği sonucuna ulaşılmıştır.