44-Divan edebiyatında “şiir” redifli gazeller ve poetika

Abstract

Divan edebiyat ı, Osmanlıdan günümüze yüzlerce y ıllık kültür birikiminin mahsulü olup binlerce şairin yeti ştiği büyük bir vadidir. Bütün büyük şairler bir sanat felsefesini benimsediği gibi divan şiirinin önde gelen sanatçıları da poetik bir duyarl ılık sahibidir. Fakat divan şairlerinin poetik algılarını dışa vurmaları genellikle modern şairlerden farklıdır. Modern şairler sanat felsefelerini kimi zaman şiirleriyle kimi zaman da müstakil eserleriyle ortaya koymuşlardır. Divan edebiyatında şiirle ilgili düşünceler şairler tarafından bazen divan dibacelerinde, sebeb-i telif bölümlerinde çoğu zaman da beyitlerin satır aralarında zikredilmiştir. Bunların dışında yazılan “suhan, söz, mana, gazel vb.” redifli şiirler de şairlerin poetik bilinçlerini aktarmada önemli bir işleve sahiptir. Bu çalışmada üç yüzden fazla divan taranmış, bunun neticesinde bir “şiirim” altı da “şiir” redifli gazel tespit edilmiştir. İshak Çelebi, Muhibbî, Emrî ve Yahya Bey’e ait birer, Zâtî’ye ait ise üç şiir saptanmıştır. Tespit edilen şiirler nitelik olarak bizlere bu konuda önemli bilgiler sunmaktadır. Çalışmada, divan şairlerinin şiirle ilgili düşünceleri, bahsi geçen şiirlerden hareketle dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.