Fahrüddevle Muhammed b. Cehîr’in Ailesi

Abstract

Fahrüddevle Muhammed b. Cehîr, Ukaylî, Mirdâsî, Mervânî, Abbâsî ve Selçuklu Devletleri için hizmette bulunan ve Selçukluların İslam dünyasında kendilerini kabul ettirdikleri döneme damgasını vuran şahsiyetlerden biridir. Oğulları Amîdüddevle, Zaîmmürüesâ ve Kâfî, Abbâsî ve Selçuklular için divan üyeliği, valilik ve vezirlik gibi en üst devlet kademelerinde hizmette bulunmuşlardır. Cehîr ailesi kötü dönemler geçirmiş olmalarına rağmen İslâm dünyasında önemli hadiselerin gerçekleştiği yüzyıldan fazla bir dönemde siyaset yapmışlardır. Fahrüddevle’nin yaşadığı Alparslan ve Melikşah zamanında Cehîr ailesi güçlerinin zirevesine ulaşmışlardır. 1090 yılında Fahrüddevle’nin Diyâr-ı Rebia ve oğlu Amîdüddevle’nin Diyâr-ı Bekr valiliğini yürütmesi, Cehîr ailesinin ulaştığı güç ve elde ettiği imkânları göstermektedir. Fahrüddevle ve çocukları ekseriya Abbâsî halifeliğinin vezirliğini yapmış olmalarına rağmen sırtlarını Selçuklulara dayamışlardır. Amîdüddevle’nin Nizâmülmülk’ün damadı olması onlara büyük bir avantaj sağlamıştır. Fahrüddevle ve Amîdüddevle’den sonra da bu aile Abbâsîlere bir süre hizmet etmeye devam etmiştir. Bu çalışmamızda XI. ve XII. asırda Abbâsî ve Selçukluların siyasi konularda etkili olan Fahrüddevle b. Cehîr’in ailesinin faaliyetleri araştırılmıştır.