TBMM Tutanaklarında Maraş Olayları ve Komplo Teorileri

Abstract

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de komplo teorileri konusu giderek popüler bir araştırma alanı haline gelmektedir. Ancak Türkiye’de yapılan çalışmalar, bilhassa toplumsal olaylardan sonra ortaya çıkan komplo teorilerine yeterince önem vermemektedir. Söz konusu gerçeklikten hareketle bu çalışma, 1978 yılında Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve “Maraş katliamı” olarak adlandırılan olayları ele almaktadır. Araştırmanın amacı, komplo söyleminin farklı siyasal kesimlere nasıl nüfuz ettiğini ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda, 2008 yılından sonraki 89 ayrı TBMM tutanağı, MAXQDA programı kullanılarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda, Maraş katliamıyla ilgili yapılan konuşmaların kamuoyunda ciddi bir yankı bulduğu ve sıradan insanların bu konudaki görüşlerinin milletvekilleri tarafından şekillendirilebildiği görülmüştür. Maraş olayları için bazen “dış güçler” bazen de “dış güçlerin içerideki işbirlikçileri” şeklinde ifade edilen grupların suçlandığı anlaşılmıştır. Araştırmada sol partilerin, sağ partilere göre Maraş olaylarını daha fazla gündeme getirdiği tespit edilirken; dış güçler söyleminin her iki kanattan da kabul gördüğü bulgulanmıştır. Ayrıca solcu milletvekillerinin olaylardaki sağ görüşlü insanları, sağcı milletvekillerinin de olaylardaki sol görüşlü insanları komplocu olarak nitelendirdiği görülmüştür. Milletvekillerinin ABD, NATO, TSK, MİT, Kontrgerilla, derin devlet, ülkücüler (sağcılar) ve Aleviler (solcular) gibi özneleri komplocu olarak işaret edebildikleri anlaşılmıştır.