Ahlat Merkez ağzında kavram alanları ile ilgili söz varlığı

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Bitlis iline bağlı Ahlat ilçe merkez ağzında on ayrı kavram alanındaki sözcüklerin tespiti ve adbilimi yöntemlerine göre incelenmesidir. Ahlat merkez ağzı, Türkiye Türkçesinin Doğu Anadolu ağızları grubu içinde farklı bir yere sahiptir. Ahlat, Orta Asya'dan gelerek Anadolu'ya geçen Türk toplulukları için önemli bir durak yeri olmuştur. Çeşitli topluluklara ev sahipliği yapan Ahlat, söz varlığı açısından oldukça zengindir. Bugüne kadar Ahlat'la ilgili çeşitli ağız çalışmaları yapılmış olup bunlar daha çok Ahlat ağzının ses ve şekil özelliklerinin ele alındığı çalışmalardır. Derlenmiş metinler üzerinden yapılan bu çalışmalarda söz varlığı unsurlarına değinilmiş olsa da kavram alanlarındaki söz varlığı tam anlamıyla incelenmemiştir. Çalışmanın malzemesini alan araştırmaları sırasında tespit edilen söz varlığı oluşturmaktadır. İnceleme sahamız olan Ahlat ağzında on ayrı kavram alanında (akrabalık, araç-gereçler, bitkiler, doğa olayları, giyecekler hastalıklar, hayvanlar, mimari, organlar, tarım) tespit edilen sözcükler adbilimi inceleme yöntemlerine göre incelenmiştir.

The subject of this study is the determination of the words in ten different conceptual fields in the Ahlat district center dialect of Bitlis province and their examination according to the onomastic methods. Ahlat central dialect has a different place in the group of Eastern Anatolian dialects of Turkey Turkish. Ahlat has been an important point for Turkish communities coming from Central Asia to Anatolia. Ahlat, which hosts various communities, is very rich in terms of vocabulary. Thus far, various dialect studies have been carried out about Ahlat but many of them have focused on the dialect's sound and morphological features. Although vocabulary elements are mentioned in these studies conducted on compiled texts, the vocabulary in the concept areas has not been fully examined. The study's content is the vocabulary collected during field research. The words found in ten different conceptual fields (kinship, tools, plants, natural events, clothes, diseases, animals, architecture, organs, and agriculture) in the Ahlat dialect, which is our study area, were examined according to onomastic analysis methods.