Türkiye’de Öz Bakım Gücü ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki: Bir Meta Analiz Çalışması

Abstract

Amaç: Literatürde yapılan nicel çalışmalarda ve meta analiz araştırmalarında öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki tartışılan bir konudur. Bu nedenle çalışmada, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma, meta analiz yöntemi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Literatürde öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi ortaya koyan çalışmalara; “öz bakım gücü/self-care ability, yaşam kalitesi/quality of life” anahtar kelimeleri kullanılarak 1 Şubat–28 Temmuz 2023 tarihleri arasında YÖK Tez Merkezi, Google Scholar, DergiPark ve TUBİTAK ULAKBİM veri tabanları aracılığıyla ulaşılmıştır. Bu çerçevede Türkçe ve/veya İngilizce yayın dilinde, tam metne ulaşılabilen, nicel araştırma yöntemi kapsamında Türkiye’de gerçekleştirilen ve öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar araştırma kapsamına dâhil edilmiştir. Araştırma kapsamında ulaşılan 11.617 çalışmadan 20’si çalışma kapsamına dâhil edilmiştir. Dahil edilen çalışmalar; 2006-2023 yılları arasında, makale, tez, bildiri, kitap bölümü ve TUBİTAK projesi yayın türünde, tanımlayıcı ve kesitsel çalışma ve randomize kontrol yöntem türlerinde gerçekleştirilmiş olup toplam 3.393 birey üzerinde öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki araştırılmıştır. Etki büyüklüğünün hesaplanmasında korelasyon etki büyüklüğü, ortak etki büyüklüğünün hesaplanmasında ise rastgele etki modeli kullanılmıştır. Egger regresyon testine göre ise yayın yanlılığı saptanmamıştır. Bulgular: Meta analiz sonuçları, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasında orta düzeyde pozitif bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Sonuç: Çalışmada ulaşılan bu sonuç, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin araştırılmasına yönelik daha fazla çalışmaların yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.